ตรวจสอบสถานะกรมธรรม์ โฉนดที่ดินมีกี่รูปแบบ? สีครุฑคืออะไร ? เช็คโฉนดที่ดินและหากโฉนดที่ดินหายต้องทำอย่างไร?
โฉนดที่ดิน คือหนังสือแสดงหนังสือที่มีไว้แสดงกรรมสิทธิ์ในที่ดิน จึงเป็นเอกสารที่สำคัญมาก ๆ แต่หลายคน ซื้อบ้าน ซื้อที่ดิน แล้วเก็บโฉนดให้ฝุ่นจับอยู่ใต้ลิ้นชัก พอต้องใช้ประโยชน์จากโฉนดที่ดินจริง ๆ ค่อยตามหากันให้วุ่น เพราะอย่างนี้เรามาเรียนรู้กันเถอะ ว่าโฉนดที่ดินมีกี่รูปแบบ โฉนดครุฑแดง คืออะไร? เช็คโฉนดที่ดินอย่างไร? แล้วถ้าทำโฉนดที่ดินหาย จะต้องทำอย่างไรบ้าง? แรบบิท แคร์ มีคำตอบให้คุณ อ่านต่อเลย!
โฉนดที่ดินมีกี่แบบ ?
โฉนดที่แท้จริงมีเพียง 1 รูปแบบ คือโฉนดครุฑแดง หรือ น.ส. 4 แต่หลายคนมักสับสนระหว่างโฉนดและหนังสือรองรับการทำประโยชน์ โดย “โฉนด” คือหนังสือแสดงกรรมสิทธิ์ของที่ดิน 100% แสดงความเป็นเจ้าของสูงสุดของที่ดินนั้น ๆ ในขณะที่ “หนังสือรับรองการทำประโยชน์” แสดงว่าผู้ถือหนังสือสามารถใช้ประโยชน์ในพื้นที่นั้น ๆ ได้ แม้จะไม่ถือว่าเป็นผู้ถือกรรมสิทธิ์ในที่ดินนั้น โดยหนังสือรับรองการทำประโยชน์สามารถเปลี่ยนเป็นโฉนดได้ในภายภาคหน้า และมีผลต่อการเสียภาษีที่ดินด้วย โดยสามารถอ่านเพิ่มเติม คลิก
โฉนดครุฑแดง หรือ น.ส.4
โฉนดครุฑแดง คือโฉนดที่ดินโดยสมบูรณ์ เป็นหนังสือแสดงกรรมสิทธิ์ที่ดิน 100% ที่ออกโดยกรมที่ดินตาประมวลกฎหมาย โดยจะต้องมีระวางภายถ่ายทางอากาศ และระบุวัดขอบเขตพื้นที่ไว้อยู่แล้วอย่างชัดเจน สามารถใช้โฉนดครุฑแดงทำการซื้อ-ขาย โอน จดจำนอง ค้ำประกัน ไปจนถึงส่งต่อเป็นพื้นที่มรดกได้
หนังสือสิทธิรับรองการทำประโยชน์ ครุฑดำ หรือ น.ส.3
หนังสือสิทธิรับรองการทำประโยชน์ น.ส.3 มีสัญลักษณ์ครุฑสีดำ คือ หนังสือที่ผู้ถือครองจะสามารถใช้ประโยชน์จากที่ดินผืนดังกล่าวได้ เช่น ปลูกบ้าน ทำนา ทำสวน และอื่น ๆ แต่ยังไม่มีสิทธิ์ถือครองโฉนด โดยผู้ถือ น.ส.3 จะยังไม่ได้วัดระวางภาพถ่ายทางอากาศ ไม่มีกำหนดตำแหน่งอย่างชัดเจน ฉะนั้นแม้จะมีสิทธิ์ซื้อ-ขาย โอน ขอโฉนดได้ แต่ต้องติดต่อกับเจ้าหน้าที่กรมที่ดิน เพื่อให้เข้ามาทำการรังวัด และติดประกาศเป็นระยะเวลา 30 วัน จึงสามารถขอโฉนด หรือมีสิทธิ์ซื้อขายได้
หนังสือสิทธิรับรองการทำประโยชน์ ครุฑเขียว หรือ น.ส.3ก.
หนังสือรับรองการทำประโยชน์ น.ส.3ก. ถูกแยกย่อยออกมาจาก น.ส.3 มีลักษณะคล้าย น.ส. 3 แทบทั้งหมด แต่หากเช็คโฉนดที่ดินดี ๆ น.ส.3ก ได้มีการวัดระวางภาพถ่ายทางอากาศ และวัดขอบเขตพื้นที่ชัดเจน สามารถทำประโยชน์ในพื้นที่นั้น ๆ ได้ แต่ไม่ใช่เจ้าของถือครองของพื้นที่นั้น ๆ ออกโดยราชการและนายอำเภอส่วนท้องถิ่น ผู้ถือหนังสือฯ ยังสามารถจดทะเบียน ซื้อ-ขาย โอน จดจำนองธนาคารได้โดยไม่ต้องรอให้มีการประกาศจากทางราชการ 30 วัน
หนังสือสิทธิรับรองทำประโยชน์ (น.ส.3 และ น.ส.3ก) สามารถเปลี่ยนเป็นโฉนดครุฑแดงได้รึเปล่า ?
น.ส.3 และน.ส.3ก สามารถเปลี่ยนเป็นโฉนดครุฑแดงได้ เพื่อที่จะทำให้ผู้ถือโฉนดกลายเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์พื้นที่ 100% โดยจะต้องได้รับการตรวจสอบพื้นที่อย่างละเอียดจากนายอำเภอ หรือกรมพื้นที่ท้องถิ่น อ้างอิงจากเกณฑ์ที่กำหนดไว้ในกฎกระทรวง ฉบับที่ 43 (พ.ศ. 2537) ข้อที่ 14 เปลี่ยน น.ส.3 และ น.ส.3ก เป็น น.ส. 4 ดังนี้
- ไม่เป็นที่ดินที่สาธารณะ ที่ราษฎรใช้ประโยชน์ร่วมกัน เช่น ทางน้ำ ทางหลวง ทะเลสาบ ที่ชายตลิ่ง ที่เลี้ยงสัตว์ สาธารณประโยชน์
- ไม่เป็นที่ดินหวงห้าม หรือพื้นที่รกร้างว่างเปล่า
- ไม่เป็นที่ดินที่คณะกรรมการจัดที่ดินแห่งชาติสงวด และพัฒนาที่ดิน เพื่อจัดให้แก่ประชาชน
- ไม่เป็นที่ดินของรัฐที่คณะกรรมการจัดที่ดินแห่งชาติสงวนหรือหวงห้ามเพื่อให้ประชาชนใช้ประโยชน์ร่วมกัน
- ไม่เป็นที่ดินที่คณะรัฐมนตรีสงวนไว้เพื่อรักษาทรัพยากรธรรมชาติเพื่อประโยชน์สาธารณะอย่างอื่น เช่นป่าสงวน
หนังสืออนุญาตให้ทำประโยชน์ในเขตปฎิรูปที่ดิน ครุฑน้ำเงิน หรือ ส.ป.ก. 4-01
ส.ป.ก. 4-01 เป็นอีกหนึ่งรูปแบบของหนังสืออนุญาตให้ใช้ประโยขชน์ในเขตพื้นที่นั้น ๆ แต่จะต้องเป็นการใช้ประโยชน์จากพื้นที่ในเชิงการเกษตรเท่านั้น ไม่สามารถซื้อขายโอน หรือออกเป็นโดนดได้ในภายหลัง แต่สามารถโอนแบ่งเป็นมรดกตกทอดสู่ทายาดเจ้าของสิทธิ์ได้ ซึ่งเมื่อทายาดได้สิทธิ์ ก็จะตค้องใช้ที่ดินเพื่อประกอบการเกษตรเท่านั้น
ตรวจสอบโฉนดที่ดิน ทำอย่างไร ?
หากเป็นสมัยก่อน การตรวจสอบโฉนดที่ดินเป็นเรื่องที่ทำได้อยากยากลำบาก ต้องไปสำนักงานเขต หรือเดินทางไปสำรวจพื้นที่ ณ จุด ๆ นั้นเลย แต่ปัจจุบันเรามีหลากหลายตัวเลือกในการตรวจสอบโฉนดที่ดินที่ง่ายขึ้น หากแต่ก็มีคดีการโกงโฉนดครุฑแดงมากขึ้นด้วยเช่นกัน ฉะนั้นการตรวจสอบโฉนดที่ดิน จึงเป็นสิ่งสำคัญ ที่ไม่ควรมองข้าม และควรตรวจสอบโฉนดที่ดิน เช็คโฉนดที่ดินให้ครบทุกมิติ ทุกวิธี
วิธีการเช็คโฉนดที่ดินออนไลน์
ตรวจสอบโฉนดที่ดิน และชื่อเจ้าของที่ดิน ผ่านแอปพลิเคชั่น Landsmaps ช่วยค้นหาโฉนดที่ดิน ระวางที่ดิน แปลงที่ดิน โดยเป็นการดึงข้อมูลจากดาวเทียม ผสมผสานกับ Google Map สามารถใช้กับที่ดินมีเจ้าของทุกแปลงที่ในประเทศไทยกว่า 34 ล้านแปลง
- ดาวน์โหลดแอปฯ ลงไปบน Smartphone โดยพิมพ์ชื่อว่า ‘LandsMaps’ หรือสามารถเข้าถึง Smart Maps ได้ทางเว็บไซต์ ‘landsmaps.dol.go.th/’ เพื่อตรวจสอบที่ดินออนไลน์
- กด Landsmaps เพื่อตรวจสอบโฉนดที่ดิน ในลักษณะแปลงที่ดิน
- สามารถค้นหาโฉนดที่ดิน และตรวจสอบโฉนดที่ดินได้โดยการระบุจุดที่ตั้ง จังหวัด เขต อำเภอ ตำบน และหมายเลขโฉนดที่ดิน
- หากไม่ทราบเลยโฉนดที่ดิน สามารถค้นหาโฉนดที่ดินจากสถานที่ หรือแลนมาร์คใกล้เคียง เพื่อตรวจสอบโฉนดที่ดินที่ต้องการ
เมื่อเช็คโฉนดที่ดินออนไลน์เสร็จ จะได้ข้อมูลเชิงละเอียด นอกจากเรื่องของขนาดของพื้นที่ แผ่นที่ระวางที่ดินทางอากาศแล้ว ยังได้ข้อมูลเกี่ยวกับ หน้าสำรวจ (ตำบล อำเภอ จังหวัด) , สำนักงานที่ดิน, เบอร์โทรศัพท์, ค่าพิกัดสำนักงานที่ดิน ราคาประเมินรายแปลงกรมธนารักษ์ และอื่น ๆ อีกมากมาย การตรวจสอบโฉนดออนไลน์ จึงเป็นอะไรที่ค่อนข้างเหมาะกับยุคสมัยนี้มาก
ข้อดีของการเช็คโฉนดที่ดินออนไลน์ ก็คือคนหาโฉนดที่ดินง่าย สะดวกที่สุด สามารถตรวจสอบโฉนดที่ดินใด ๆ ก็ได้ที่เราไม่ได้ถือโฉนด หรือตรวจสอบโฉนดที่ดินที่อยากจะซื้อ แต่หากเป็นที่ดินที่ยังไม่ได้วัดระวางทางอากาศ หรืออยากค้นหาโฉนดที่ดินฉบับเก่า เช่นอยากเช็คโฉนดที่ดิน และเจ้าของรุ่นแรก ๆ ก็อาจเช็คโฉนดออนไลน์ไม่ได้
วิธีการเช็คโฉนดที่ดินด้วยตนเอง
นอกจากเช็คโฉนดที่ดินออนไลน์กันแล้ว เรายังจำเป็นอย่างมากที่จะต้องเช็คโฉนดที่ดิน ที่เป็นตัวกระดาษ จับต้องได้ โดยเฉพาะในขั้นตอนการซื้อขายที่ดิน การส่งมอบโฉนดที่ดิน โฉนดครุฑแดง ซึ่งมีคดีการปลอมแปลงโฉนดที่ดินมาให้เห็นกันไม่ขาดตา ฉะนั้นจุดที่เราควรจะเช็คโฉนดที่ดิน มีด้วยกัน 3 จุดดังนี้
- ต้องมีลายเซ็นและตราประทับเจ้าหน้าที่ : เช็คโฉนดที่ดิน บริเวณด้านล้างของโฉนด มักจะเป็นลายเซ็นหมึกดำ และตรายางสีแดงของสำนักงานเขต
- ประวัติที่ด้านหลังของโฉนดที่ดิน : เช็คโฉนดที่ดิน ด้านหลังโฉนดมีสิ่งที่เรียกว่า ‘สารบัญจดทะเบียน’ รายงานว่าเจ้าของโฉนดที่ดิน มีใครบ้าง ? เปลี่ยนมากี่มือแล้ว ? โดยโฉนดจริง ๆ จะต้องมีชื่อเจ้าของที่ดินครบถ้วน
- ลายน้ำตราครุฑ : ให้เช็คโฉนดที่ดิน โดยการนำโฉนดครุฑแดง หรือตราครุฑสีใดก็ได้ ยกขึ้นส่องไฟ หากเป็นโฉนดของจริง จะเห็นลายน้ำเป็นลักษณะวงกลม 2 วงล้อมรอบตัวครุฑ และจะมีลายน้ำจาง ๆ อยู่รอบ ๆ ตัวครุฑด้วย
วิธีการตรวจสอบที่ดินที่สำนักงานเขต
แต่ใครอยากเช็คโฉนดที่ดินให้ละเอียดที่สุด ทางเลือกที่ดีที่สุดคือการนำโฉนดไปตรวจสอบกับสำนักงานเขตของที่ดินรแปลงนั้น ๆ โดยส่วนมากแล้วจะนำโฉนดไปตรวจกับสำนักงานเขตในกรณีที่เป็นโฉนดเก่ามาก ๆ ข้อมูลออนไลน์อาจไม่พอ ตรวจสอบโฉนดที่ดินที่ไม่มีระวางภาพถ่ายทางอากาศ หรือกรณีที่อยากจะยืนยันจริง ๆ ว่าเป็นโฉนดจริง หรือโฉนดปลอม ให้นำไปเทียบกับโฉนดที่สำนักงานพื้นที่เลย จะได้ข้อมูลที่แน่นอนกว่าการเช็คโฉนดที่ดินออนไลน์อย่างแน่นอน
ครอบครองปรปักษ์ คือ
การครอบครองปรปักษ์ คือกฎหมายที่ผู้ถือครองโฉนดที่ดินทุกท่านต้องระวัง โดยระบุว่าหากทั้งสินทรัพย์อสังหาริมทรัพย์ และสังหาริมทรัพย์ ถูกละเลยไว้โดยเจ้าของที่แท้จริงไม่ได้ดูแล และมีผู้อื่นที่ไม่ได้มีสิทธิ์ในการถือครองทรัพย์สินนั้น ๆ เข้ามาอยู่ เข้ามาดูแลแทน เป็นระยะเวลานานตามที่กฎหมายกำหนด สิทธิ์ความเป็นเจ้าของที่ดิน หรือสังหริมทรัพย์นั้น ๆ ก็จะตกเป็นการอยู่ใน ครอบครองปรปักษ์ ของบุคคลผู้อื่น ไปโดยสมบูรณ์
- โฉนดครุฑแดง น.ส.4 ครอบครองปรปักษ์ได้ก็ต่อเมื่ออยู่อาศัยในพื้นที่มาติดต่อกัน 10 ปี
- หนังสือสิทธิรับรองการทำประโยชน์ น.ส.3 / น.ส.3ก. ครอบครองปรปักษ์ได้ก็ต่อเมื่ออยู่อาศัยในพื้นที่มาติดต่อกัน 1 ปี
- หนังสืออนุญาตให้ทำประโยชน์ในเขตปฎิรูปที่ดิน ส.ป.ก. 4-01 ไม่มีสิทธิ์ได้ครอบครองปรปักษ์
โฉนดที่ดินหาย หรือชำรุด ต้องทำอย่างไร ?
เมื่อทำโฉนดที่ดินหาย ค้นหาโฉนดที่ดินไม่เจอ อย่างแรกคือให้ใจเย็น มีสติ และมั่นใจได้เลยว่ามีทางแก้ปัญหาอย่างแน่นอน หากคุณได้ที่โฉนดที่ดินนั้นมาโดยชอบธรรม และได้มาผ่านกระบวนการกฎหมายที่ถูกต้องตามหลักทุกประการ แต่สิ่งที่ควรกังวลและจัดการโดยเร็วคือหากโฉนดที่ดินหาย และโดนขโมยไป จะต้องแจ้งความ เพื่อไม่ให้ผู้อื่นมาแอบแฝงถือครองได้
แจ้งความ และลงบันทึกประจำวันให้เรียบร้อย
ขั้นตอนแรกคือการไปแจ้งความ และลงบันทึกประจำวันกับเจ้าพนักงานท้องถิ่น เพื่อยืนยันว่าได้ทำโฉนดที่ดินหายจริง ๆ ค้นหาโฉนดที่ดินไม่เจอ ไม่ได้มีเจตนาที่จะทุจริต หากแต่อยากจะขอโฉนดใหม่ และทำการอายัดโฉนดฉบับที่หายไป เพื่อไม่ให้ใครนำโฉนดที่ดินนั้นไปใช้อย่างไม่ชอบธรรมด้วย
หาพยานมา 2 คน
การทำโฉนดที่ดินหาย ค้นหาโฉนดที่ดินไม่เจอ เป็นเรื่องค่อนข้างใหญ่ แจ้งความ หรือลงบันทึกประจำวันอย่างเดียวอาจยังไม่พอ ฉะนั้นกรมที่ดินอาจต้องการพยาน 2 คนเพื่อมายืนยันว่าที่ดินที่คุณทำโฉนดที่ดินหาย เราเป็นเจ้าของจริง ๆ โดยพยานทั้ง 2 ท่านจะต้องมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับเจ้าของโฉนด อาจเป็นเพื่อนบ้าน หรือคนสนิท โดยพยานทั้ง 2 ท่าน จะต้องขึ้นศาลด้วยหากมีเรื่องอะไรบานปลายเกี่ยวข้องกับโฉนดครุฑแดงนี้
ยื่นเรื่องกับสำนักงานเขต
ยื่นเรื่องกับสำนักงานเขตของโฉนดที่ดินหาย ค้นหาโฉนดที่ดินไม่เจอ พร้อมเตรียมเอกสารทั้งหมดเพื่อยืนยันตัวตน
- บัตรประจำตัวผู้ขอ
- ทะเบียนบ้าน
- บัตรประจำตัวประชาชนของพยานทั้ง 2 คน
- ใบแจ้งความ หรือบันทึกประจำวัน
สำนักงานเขตดำเนินการตามกระบวนการเพื่อขอใบแทนโฉนดที่ดิน
ขั้นตอนสุดท้ายคือการติดต่อสำนักงานเขตที่ดิน เพื่อยื่นเรื่องอายัดโฉนดที่ดินหาย และขอใบแทนโฉนดที่ดินฉบับใหม่ โดยจะต้องเสียค่าธรรมเนียมประมาณ 75 บาท และระยะเวลาทำการจะขึ้นอยู่กับแต่ละเขต แต่ขั้นต่ำจะประมาณ 1 เดือน โดยจะมีขั้นตอนโดยคร่าว ๆ ดังนี้
- เจ้าหน้าที่รับคำขอและสอบสวนผู้ขอใบแทนใหม่ พร้อมตรวจสอบหลักฐาน ตรวจหนังสือมอบอำนาจและพิจารณาสั่งการ บันทึกข้อมูลทั้งหมดไว้ในบัญชีรับทำการ
- ตรวจอายัดโฉนดที่ดินหาย หรือชำรุด โฉนดที่ดินหายจะไม่สามารถใช้งานได้อีกในทุกกรณี
- พิมพ์ประกาศ กรณีโฉนดครุฑแดง หรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์เป็นอันตรายหรือสูญหาย
- เจ้าของที่ดินรับประกาศและนำเจ้าหน้าที่ไปปิดประกาศ โดยจะต้องเป็นพื้นที่ที่เปิดเผย เช่น สำนักงานที่ดินท้องถิ่น สำนักงานเขต ที่ว่าอำเภอ ไปจนถึงพื้นที่ใกล้เคียงกับโฉนดที่ดินหายนั้น ๆ เมื่อประกาศครบอย่างต่ำ 30 วันแล้วไม่มีข้อกังขา จึงดำเนินการต่อได้
- เจ้าพนักงานกรมที่ดินประทับตรา และลงนามในใบแทนโฉนดที่ดินฉบับใหม่ และส่งมอบให้เจ้าของโฉนด เช็คโฉนดที่ดินว่ามีข้อผิดพลาดตรงไหนรึเปล่า
สุดท้าย หวังว่าทุกคนคงจะได้รู้จักโฉนดที่ดินมากขึ้น ตั้งแต่ประเภทของโฉนดที่ดิน โฉนดครุฑแดง ไปจนถึงวิธีการตรวจสอบโฉนดที่ดิน เช็คโฉนดที่ดินว่าเป็นของจริงรึเปล่า? ไปจนถึงการรับมือเมื่อทำโฉนดที่ดินหาย แต่อีกสิ่งหนึ่งที่ต้องใส่ใจด้วย โดยเฉพาะสำหรับที่ดินเปล่า ที่จะต้องดูแลทำให้ไม่กลายเป็นที่ดินที่ถูกทิ้งร้าง ซึ่งหากใครอยากหาเงินก้อนมาพัฒนาที่ดินของคุณ แรบบิท แคร์ แนะนำสินเชื่อส่วนบุคคล ของ่าย ไม่ต้องค้ำประกัน คลิกเลย!
นักเขียนรุ่นไฮบริด เขียนบทความด้านการบริหารเงินส่วนบุคคลและการลงทุนต่าง ๆ กว่า 7 ปี เริ่มต้นที่งานเขียนที่ Rabbit Finance จนย้ายมาที่ Rabbit Care และ Asia Direct
