เครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์ มีกี่ประเภท ประกอบไปด้วยอะไรบ้าง

เครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์ คือ หัวใจสำคัญของการขับเคลื่อน ซึ่งตัวเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์จะสามารถทำงานได้เป็นอย่างดี ต้องเกิดขึ้นจากการประกอบอะไหล่ที่สำคัญเข้าด้วยกัน จนเกิดเป็นเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์ ที่มีหน้าที่เปลี่ยนพลังงานความร้อนเป็นพลังงานกล แล้วส่งกำลังขับเคลื่อนเข้าสู่ระบบของรถมอเตอร์ไซค์ ทำให้วิ่งไปข้างหน้าได้อย่างต่อเนื่อง ใครอยากทำความเข้าใจเกี่ยวกับระบบเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์ขั้นพื้นฐานที่มีโอกาสพบเจอในชีวิตประจำวันบ่อยครั้ง แรบบิท แคร์ รวบรวมข้อมูลเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์ของมอเตอร์ไซค์ แต่ละประเภทที่น่าสนใจมาให้ทั้งหมดแล้ว

เครื่องยนต์นั้นเปรียบเสมือนเป็นหัวใจของรถมอเตอร์ไซค์เลยก็ว่าได้ เพราะว่าเป็นเครื่องจักรกลที่จะทำหน้าที่เปลี่ยนพลังงานความร้อนให้กลายเป็นพลังงานกล แล้วจึงส่งผลทำให้รถมอเตอร์ไซค์เคลื่อนที่ได้นั่นเอง ซึ่งในปัจจุบันนี้ก็ได้มีการใช้เครื่องยนต์มาเป็นส่วนหนึ่งในยานพาหนะ เช่น รถยนต์ รถมอเตอร์ไซค์ หรือเครื่องทุ่นแรงต่าง ๆ เพื่อที่จะช่วยอำนวยความสะดวกสบายให้แก่มนุษย์มากยิ่งขึ้น

เริ่มด้วยส่วนประกอบเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์ มีอะไรบ้าง องค์ประกอบเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์มีทั้งหมด 12 ส่วนด้วยกัน คือ ฝาสูบ, เสื้อสูบ, อ่างน้ำมันเครื่อง, กระบอกสูบ, ลูกสูบ, ก้านสูบ, เพลาข้อเหวี่ยง, ลิ้นไอดี, ลิ้นไอเสีย, สปริง, หัวฉีด, หัวเทียน และล้อช่วยแรง โดยแต่ละส่วนประกอบของเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์มีดังนี้

• ฝาสูบ: มีหน้าที่หลักของฝาสูบในเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์คือปิดและสนับสนุนห้องเผาไหม้ ในขณะที่เชื้อเพลิงและอากาศถูกบีบอัด นอกจากนี้ฝาสูบยังมีบทบาทในการระบายความร้อนและควบคุมความดันเชื้อเพลิง เพื่อให้เครื่องยนต์ทำงานอย่างมีประสิทธิภาพและมั่นคง
• เสื้อสูบ: มีหน้าที่เป็นโครงสร้างหลักของกระบอกสูบ และฝาสูบ เสื้อสูบมีบทบาทในการรองรับและยึดติดส่วนอื่น ๆ ของเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์ เพื่อให้กระบอกสูบและวาล์วทำงานอย่างถูกต้องและมีประสิทธิภาพ
• อ่างน้ำมันเครื่อง: มีหน้าที่เก็บและบำรุงน้ำมันเครื่องยนต์ นอกจากนี้ยังเป็นที่อยู่ของเครื่องส่วนอื่น ๆ ของเครื่องยนต์ เช่น ส่วนที่เชื่อมต่อกับกระบอกสูบ และฝาสูบ อ่างน้ำมันเครื่องช่วยในการเพิ่มประสิทธิภาพและการทำงานของเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์
• กระบอกสูบ: มีหน้าที่สร้างพื้นที่ว่างในการดูดซึมและบีบอัดเชื้อเพลิงและอากาศ รวมถึงการเผาไหม้เชื้อเพลิงในกระบอกสูบเพื่อสร้างพลังงานที่จำเป็นในการขับเคลื่อนรถจักรยานยนต์
• ลูกสูบ: มีหน้าที่เคลื่อนที่ขึ้น-ลงภายในกระบอกสูบ (Cylinder) โดยรับแรงดันจากการเผาไหม้เชื้อเพลิงและอากาศ ลูกสูบมีบทบาทในการบีบอัดและเติมพลังงานให้กับเครื่องยนต์ เป็นส่วนสำคัญในกระบวนการสูบ-บีบ-เผาไหม้ของเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์
• ก้านสูบ: มีหน้าที่เชื่อมต่อระหว่างลูกสูบ (Piston) และเพลาครัช (Crankshaft) ซึ่งช่วยในกระบวนการแปลงการเคลื่อนที่เชิงเส้นของลูกสูบเป็นการเคลื่อนที่เชิงหมุนของเพลาครัช เป็นส่วนสำคัญในการส่งพลังงานจากการเผาไหม้ของเชื้อเพลิงไปยังขับเคลื่อนลูกสูบและเครื่องยนต์โดยรวมในเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์
• เพลาข้อเหวี่ยง: มีหน้าที่แปลงการเคลื่อนที่เชิงเส้นของลูกสูบเป็นการเคลื่อนที่เชิงหมุน โดยเพลาข้อเหวี่ยงรับแรงจากการเผาไหม้เชื้อเพลิงและอากาศในห้องเผาไหม้และส่งพลังงานให้กับระบบขับเคลื่อน เพลาข้อเหวี่ยงเชื่อมต่อกับลูกสูบผ่านก้านสูบและทำให้ลูกสูบเคลื่อนที่ด้วยการบีบอัดและคลายตามการหมุนของเพลาข้อเหวี่ยง
• ลิ้นไอดี: มีหน้าที่เปิดเพื่อให้เชื้อเพลิงและอากาศเข้าสู่ห้องเผาไหม้ในกระบอกสูบ โดยจะเปิดในจังหวะการดูดซึมเมื่อลูกสูบเคลื่อนที่ลง ซึ่งทำให้สามารถดูดเชื้อเพลิงและอากาศลงไปในห้องเผาไหม้เพื่อเตรียมพร้อมในกระบวนการการเผาไหม้และสร้างพลังงานในเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์
• ลิ้นไอเสีย: เป็นส่วนที่รับผิดชอบในการปล่อยแก๊สไอเสียออกจากกระบอกเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์หลังจากการเผาไหม้เสร็จสิ้น เพื่อให้มีที่ว่างสำหรับการสร้างปริมาณการไหม้ใหม่ในกระบอก
• สปริง: มีหน้าที่รักษาวาล์วให้อยู่ในตำแหน่งปิดเมื่อไม่ได้รับแรงจากลูกสูบ และส่งกลับวาล์วไปสู่สภาพปิดอย่างรวดเร็วหลังจากการเปิด เพื่อป้องกันการรั่วของแก๊สภายในกระบอกเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์
• หัวฉีด: มีหน้าที่ฉีดน้ำมันเชื้อเพลิงแบบฝอยไปยังกระบอกเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์ในรูปแบบที่ถูกควบคุมให้ถูกต้อง เพื่อทำให้การเผาไหม้และผลักลูกสูบเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและลดการปล่อยก๊าซมลพิษ
• หัวเทียน: เป็นอุปกรณ์ที่สร้างประกายไฟในกระบอกเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์ เพื่อจุดประกายการเผาไหม้ของน้ำมันเชื้อเพลิงและอากาศ ซึ่งทำให้เกิดแรงดันที่ผลักลูกสูบเคลื่อนที่ได้
• ล้อช่วยแรง: มีหน้าที่เก็บและปล่อยพลังงานหมุน เพื่อทำให้การหมุนของเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์มีความเรียบร้อยและสม่ำเสมอ และช่วยให้เครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์สามารถเริ่มต้นได้

วิธีจำแนกประเภทเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์ สามารถทำได้ด้วยการแบ่งออกเป็น 5 ประเภทหลัก คือ รูปแบบเครื่องยนต์, จำนวนจังหวะ, ระบบระบายความร้อน, จำนวนกระบอกสูบ และกำลังเครื่องยนต์

• รูปแบบเครื่องยนต์: Single, Parallel-Twin, Inline-Three, Inline-Four, V-Twin, L-Twin, V4 และ Flat-Twins
• จำนวนจังหวะเครื่องยนต์: 2 จังหวะ / 4 จังหวะ
• ระบบระบายความร้อน: ระบายความร้อนด้วยอากาศ / ระบายความร้อนด้วยของเหลว
• หลากหลายกระบอกสูบ: 1, 2, 3, 4, (5), 6
• กำลังเครื่องยนต์: 50-2,500 cc

เคยสงสัยไหมกับคำว่าเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์ 2 จังหวะ กับ เครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์ 4 จังหวะต่างกันอย่างไร เดี๋ยวเราลองมาดู หลักการทำงานของเครื่องยนต์ 2 จังหวะ และ หลักการทำงานของเครื่องยนต์ 4 จังหวะ ดังนี้

หลักการทำงานของเครื่องยนต์ 2 จังหวะ คือ การทำงานอย่างรวดเร็วและมีระบบที่เรียบง่ายเมื่อเทียบกับเครื่องยนต์ 4 จังหวะ มันทำงานในสองขั้นตอนหลัก ๆ ซึ่งรวมอยู่ในหนึ่งวงจรระบบ:

• จังหวะการดึงเอาท์และการบีบอัด (Intake/Compression stroke): ในขั้นตอนนี้ ลูกสูบจะเคลื่อนที่ขึ้นไปบีบอัดเชื้อเพลิงที่อยู่ในกระบอกเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์ พร้อมกับนั้น การเคลื่อนที่ขึ้นของลูกสูบจะทำให้เกิดการดึงเอาท์ลมภายนอกไปยังกระบอกเครื่องผ่านทางดึงเอาท์
• จังหวะการเผาไหม้และการขับเคี่ยว (Combustion/Exhaust stroke): หัวเทียนจะสร้างประกายไฟให้กับเชื้อเพลิงที่บีบอัด ทำให้เกิดการเผาไหม้และผลักลูกสูบลงมา พร้อมกับนั้น เชื้อเพลิงที่ได้รับการเผาไหม้ใหม่จากทางดึงเอาท์จะถูกดันเข้าไปยังกระบอกเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์ ทำให้แก๊สไอเสียที่เผาไหม้แล้วถูกขับออกไปยังทางไอเสีย
  
  

เครื่องยนต์ 2 จังหวะมีข้อดีในเรื่องของน้ำหนักที่เบาและสามารถสร้างกำลังมากขึ้นได้เมื่อเทียบกับขนาดเครื่องยนต์ที่เท่ากันกับเครื่องยนต์ 4 จังหวะ แต่เนื่องจากการทำงานที่เผาไหม้เชื้อเพลิงและปล่อยก๊าซไอเสียในวงจรเดียวกัน การปล่อยมลพิษจึงสูงกว่า

หลักการทำงานของเครื่องยนต์ 4 จังหวะ มี 4 ขั้นตอนหลักซึ่งเป็นการแยกขั้นตอนการเผาไหม้และปล่อยก๊าซไอเสียออกไป เพื่อปรับปรุงประสิทธิภาพและลดมลพิษ:

จังหวะดึงเอาท์ (Intake stroke): ลูกสูบเคลื่อนที่ลงมาสร้างแรงดูด ดึงเชื้อเพลิงและอากาศเข้าสู่กระบอกเครื่องผ่านวาล์วดึงเอาท์ที่เปิด จังหวะบีบอัด (Compression stroke): วาล์วดึงเอาท์ปิด ลูกสูบเคลื่อนที่ขึ้นบีบอัดเชื้อเพลิงและอากาศให้แน่น จังหวะการเผาไหม้ (Combustion stroke): หัวเทียนสร้างประกายไฟให้กับเชื้อเพลิงที่บีบอัด เกิดการเผาไหม้และผลักลูกสูบลงมา จังหวะขับเคี่ยว (Exhaust stroke): วาล์วไอเสียเปิด ลูกสูบเคลื่อนที่ขึ้นเพื่อขับแก๊สไอเสียที่เผาไหม้แล้วออกไป

เครื่องยนต์ 4 จังหวะมีประสิทธิภาพและความเรียบร้อยสูงกว่า เชื้อเพลิงถูกใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และมีการปล่อยมลพิษที่ต่ำกว่าเครื่องยนต์ 2 จังหวะ

ทำความเข้าใจกันเรียบร้อยแล้วว่าเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์ มีความสำคัญมากขนาดไหน รวมถึงมีองค์ประกอบสำคัญกี่ชิ้น และเข้าใจว่าเครื่องยนต์ 2 จังหวะ เครื่องยนต์ 4 จังหวะมีการทำงานที่แตกต่างกันอย่างไร พอเห็นแบบนี้แล้วคงจะหลงรักรถมอเตอร์ไซค์คันโปรดของคุณขึ้นมาเลยใช่ไหม งั้นมาเลือกโปรแกรมประกันมอเตอร์ไซค์จาก แรบบิท แคร์ กันดีกว่า

เรามีบริการเปรียบเทียบประกันมอเตอร์ไซค์จากเหล่าบริษัทประกันชั้นนำ พร้อมด้วยข้อเสนอสุดพิเศษที่คุณยากจะปฏิเสธ หากสนใจเพียงแค่คลิกที่ลิงก์ หรือโทรติดต่อโดยตรงที่ 1438 (โทรได้ 24 ชั่วโมง)

CC มอเตอร์ไซค์ คือ หน่วยที่ใช้เรียกแทนความจุปริมาตรกระบอกสูบของเครื่องยนต์ และยังเป็นตัวบ่งบอกความต่างของกำลังเครื่องยนต์อีกด้วย ทั้งในเรื่องของแรงม้าและแรงบิด โดยคำว่า CC นี้ก็ย่อมาจากคำว่าลูกบาศก์เซนติเมตรนั่นเอง 1 ลิตรก็จะมีค่าเท่ากับ 1,000 CC ยิ่ง CC เยอะเท่าไหร่รถก็จะยิ่งแรงเท่านั้น และในปัจจุบันนี้มอเตอร์ไซค์ส่วนใหญ่จะมีความจุอยู่ที่ประมาณ 1,500-4,000 CC โดยเราจะสังเกตได้จากประเภทของเครื่องยนต์ เช่น ถ้ามอเตอร์ไซค์เป็นเครื่องยนต์ 4 สูบ และแต่ละสูบมีความจุอยู่ที่ประมาณ 250 CC นั่นก็หมายความว่าเครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์คันนี้มีขนาดความจุของกระบอกสูบทั้งหมด 1,000 CC นั่นเอง

สูตร : การหาค่าปริมาตรกระบอกสูบ = [π × (ขนาดกระบอกสูบ÷2)² × ระยะชัก × จำนวนกระบอกสูบ] ÷ 1,000
หมายเหตุ :

• ค่าพาย = 3.142
• ระยะชัก = ระยะการเคลื่อนที่ของลูกสูบจากบนลงล่าง มีหน่วยเป็นมิลลิเมตร
  
  

ยกตัวอย่าง : เครื่องยนต์มอเตอร์ไซค์ Honda Wave 125i

• ขนาดกระบอกสูบ = 52.4
• ระยะชัก = 57.9
• จำนวนกระบอกสูบ = 1
  

ดังนั้น ปริมาตรกระบอกสูบ = [3.142 × (26.2)² × 57.9 × 1] = 124.9 cc

โดยปกติแล้วการทำใบขับขี่มอเตอร์ไซค์ส่วนบุคคลนั้น จะมีข้อบังคับที่ว่า

• หากอายุระหว่าง 15-18 ปี จะสามารถทำใบขับขี่มอเตอร์ไซค์ได้ในขนาดความจุกระบอกสูบที่ไม่เกิน 110 cc.
• หากอายุตั้งแต่ 18 ปีขึ้นไป จะสามารถทำใบขับขี่มอเตอร์ไซค์ส่วนบุคคลได้ทุกรูปแบบ
• และถ้าหากอายุตั้งแต่ 20 ปีขึ้นไป ถึงจะสามารถทำใบขับขี่มอเตอร์ไซค์สาธารณะได้
• แต่ถ้าเป็นรถมอเตอร์ไซค์ที่มีเครื่องยนต์ขนาด 400 cc. หรือ 47 แรงม้าขึ้นไป อันนี้จะต้องทำใบขับขี่เฉพาะรถบิ๊กไบค์เท่านั้น เพราะถือว่าเป็นรถขนาดใหญ่และจะต้องมีความเชี่ยวชาญในการบังคับรถ