ต้องรู้! การเวนคืนกรมธรรม์คืออะไร? ได้เงินคืนเท่าเดิมหรือเปล่า?

กรมธรรม์ คือ เอกสารหลักฐานหลังจากที่ผู้เอาประกันตกลงสมัครทำประกันกับบริษัทประกันที่ทำหน้าที่เป็นผู้รับประกัน ภายในเอกสารกรมธรรม์ 1 ฉบับ จะมีการระบุรายละเอียดต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการรับประกันภัย อย่างเช่น

• รายละเอียดผู้เอาประกัน
• รายละเอียดผลประโยชน์ความคุ้มครอง
• รายละเอียดค่าเบี้ยประกัน เป็นรายปีหรือเป็นรายงวด
• รายละเอียดเงื่อนไขการให้ความคุ้มครอง ข้อยกเว้นและข้อกำหนดต่าง ๆ
• รายละเอียดเกี่ยวกับผู้รับผลประโยชน์
• รายละเอียดตารางมูลค่ากรมธรรม์ เพื่อใช้ในการคำนวณมูลค่าเวนคืนกรมธรรม์ มูลค่าการใช้เงินสำเร็จ และมูลค่าการขยายระยะเวลา
  
  

รวมไปถึงการระบุรายละเอียดระยะเวลากรมธรรม์ว่ากรมธรรม์ฉบับนั้น ๆ จะให้ความคุ้มครองผู้เอาประกันเป็นระยะเวลานานเท่าไหร่ ผู้เอาประกันจะต้องชำระค่าเบี้ยประกันจนกว่าจะครบสัญญาเป็นจำนวนกี่ปี และแผนประกันจะให้ความคุ้มครองตามสัญญาไปจนถึงผู้เอาประกันมีอายุกี่ปีหรือให้ความคุ้มครองกี่ปี เป็นต้น ซึ่งเอกสารกรมธรรม์ดังกล่าวจะต้องได้รับความยินยอมจากผู้เอาประกันและผู้รับประกันจึงจะเป็นเอกสารที่สมบูรณ์มีผลบังคับใช้ได้

นอกจากนี้ภายในกรมธรรม์ทุกกรมธรรม์จะมีการระบุเลขที่กรมธรรรม์เอาไว้ทุกเล่ม โดยเลขที่กรมธรรม์ก็คือ ตัวเลขที่แต่ละบริษัทประกันมีการกำหนดเอาไว้เพื่อใช้เป็นเลขอ้างอิงของแต่ละกรมธรรม์ เพื่อความสะดวกและความถูกต้องในการเก็บข้อมูลหรือค้นหา ตรวจสอบรายละเอียดข้อมูลความคุ้มครองของกรมธรรม์นั้น ๆ ซึ่งทุกครั้งที่ผู้เอาประกันมีการซื้อประกันฉบับใหม่ เลขที่กรมธรรม์ก็จะเป็นเลขใหม่ที่ผูกติดมากับกรมธรรม์ฉบับนั้น ๆ มาด้วยเสมอ

การเวนคืนกรมธรรม์ (Insurance Policy Surrender) คือ วิธีการที่ผู้เอาประกันแจ้งความประสงค์กับบริษัทประกันว่าต้องการยกเลิกกรมธรรม์ประกันชีวิตที่เคยทำไว้กับบริษัทประกัน โดยผู้เอาประกันจะได้รับเงินคืนจากบริษัทประกันภัยตามที่กำหนดไว้ในเงื่อนไขของกรมธรรม์จากการเวนคืนกรมธรรม์ในครั้งนั้น ซึ่งเป็นการแสดงความประสงค์ที่จะปิดกรมธรรม์รูปแบบหนึ่ง และการปิดกรมธรรม์นั้นโดยทั่วไปสามารถเกิดขึ้นได้ 2 กรณี ดังนี้

1. การปิดกรมธรรม์ในระยะเวลา Free Look

หมายถึง การยกเลิกกรมธรรม์ที่ยังอยู่ในช่วงระยะเวลา Free Look หรือช่วงระยะเวลาที่ผู้เอาประกันสามารถเปลี่ยนใจยกเลิกกรมธรรม์ที่เคยสมัครทำไว้โดยจะไม่ถูกหักเงินใด ๆ ทั้งสิ้น ผู้เอาประกันจะได้รับเงินค่าเบี้ยประกันคืนแบบเต็มจำนวนจากบริษัทประกัน โดยเงื่อนไขในการปิดกรมธรรม์แบบ Free Look นั้น ผู้เอาประกันจะต้องดำเนินการแจ้งความประสงค์ยกเลิกกรมธรรม์ภายในระยะเวลา 15 วันทำการ นับตั้งแต่วันที่ได้รับกรมธรรม์ ผู้เอาประกันจึงจะได้รับเงินค่าเบี้ยประกันที่ชำระไปก่อนหน้านี้คืน 100% ซึ่งวิธีการปิดกรมธรรม์แบบนี้จะยังไม่ใช่การเวนคืนกรมธรรม์ เนื่องจากยังไม่มีการชำระค่าเบี้ยประกันจนกรมธรรม์มีมูลค่าเงินสดเกิดขึ้น

2. การปิดกรมธรรม์แบบเวนคืนกรมธรรม์

วิธีการปิดกรมธรรม์โดยการเวนคืนกรมธรรม์นี้ จะสามารถใช้ได้หลังจากผู้เอาประกันภัยได้ชำระเบี้ยประกันภัยเป็นระยะเวลาหนึ่ง จนกรมธรรม์ฉบับนั้น ๆ มีมูลค่าเงินสดเกิดขึ้น ซึ่งโดยทั่วไปแล้วมูลค่าเงินสดในเล่มกรมธรรม์ประกันชีวิตจะเกิดขึ้นในปีที่ 2 หรือปีที่ 3 เป็นต้นไป ผู้เอาประกันก็จะสามารถใช้สิทธิในการเวนคืนกรมธรรม์ได้ทันที แต่หลังจากดำเนินการเวนคืนแล้ว ผู้เอาประกันจะไม่ได้รับผลประโยชน์ความคุ้มครองจากกรมธรรม์ดังกล่าวอีกต่อไป และผู้เอาประกันจะได้รับเงินคืนจากการเวนคืนกรมธรรม์เป็นจำนวนหนึ่งตามเงื่อนไขของกรมธรรม์ ซึ่งจะไม่ใช่เงินคืนที่เต็มจำนวนและไม่เท่ากับค่าเบี้ยประกันที่ชำระไปให้บริษัทประกันในระยะเวลาที่ผ่านมา

การเวนคืนกรมธรรม์เป็นหนึ่งในวิธีการขอเปลี่ยนแปลงกรมธรรม์โดยการใช้สิทธิเกี่ยวกับมูลค่ากรมธรรม์ประกันชีวิต ตามข้อกำหนดของคปภ.ในกรณีที่ผู้เอาประกันอาจจะกำลังมีปัญหาด้านการชำระเบี้ยกรมธรรม์ ไม่สามารถชำระค่าเบี้ยประกันต่อไปได้ โดยการขอเปลี่ยนแปลงกรมธรรม์จะมีอยู่ 3 วิธีการหลัก ๆ ได้แก่

• แปลงกรมธรรม์ด้วยการเวนคืนกรมธรรม์
• แปลงกรมธรรม์ด้วยการใช้เงินสำเร็จ
• แปลงกรมธรรม์ด้วยการขยายระยะเวลา

มูลค่าเวนคืนกรมธรรม์ ก็คือ จำนวนเงินที่ผู้ประกันภัยจะได้รับจากบริษัทประกันก่อนครบกำหนด เป็นเงินที่จะได้รับในกรณีที่ผู้เอาประกันดำเนินการเวนคืนกรมธรรม์ โดยบริษัทประกันจะมีการจ่ายเงินคืนเป็นจำนวนตามที่ปรากฎในตารางแห่งมูลค่ากรมธรรม์ ที่มีการกำหนดมูลค่าเวนคืนกรมธรรม์เงินสดต่อจำนวนเงินเอาประกัน 1,000 บาท มูลค่าเวนคืนจะขึ้นอยู่กับจำนวนเงินประกันภัยที่จ่ายแล้ว รวมถึงเงื่อนไขและข้อกำหนดในกรมธรรม์ เช่น ระยะเวลาที่เหลือในการประกันภัย อัตราเบี้ยประกัน และภาระผูกพันอื่น ๆ ที่ระบุไว้ในกรมธรรม์

ซึ่งในกรณีที่ผู้เอาประกันทำการเวนคืนก่อนระยะเวลาที่กำหนด บริษัทประกันอาจมีการหักค่าใช้จ่ายต่าง ๆ ร่วมด้วย เช่น ค่าบริการ ค่าธรรมเนียม และค่าปรับอื่น ๆ จากจำนวนเงินประกันที่ผู้เอาประกันภัยจ่ายไปแล้ว เพื่อคำนวณเป็นมูลค่าเวนคืนที่ถูกต้อง อย่างไรก็ตาม มูลค่าเวนคืนกรมธรรม์จะไม่ใช่เงินที่ผู้เอาประกันสามารถนำไปใช้ได้ทันที แต่เป็นการได้รับเงินคืนจากบริษัทประกันกรณีเวนคืนเท่านั้น โดยทั่วไปแล้ว มูลค่าเวนคืนกรมธรรม์มักจะน้อยกว่าจำนวนเงินค่าเบี้ยประกันที่จ่ายไป เนื่องจากบริษัทประกันภัยจะหักค่าบริการ ค่าธรรมเนียม และค่าปรับอื่น ๆ ตามเงื่อนไขที่ระบุไว้ในกรมธรรม์ตามที่กล่าวมานั่นเอง

การขอเปลี่ยนแปลงกรมธรรม์ด้วยวิธีการเวนคืนกรมธรรม์ การขยายระยะเวลาและการใช้เงินสำเร็จ เป็น 3 เหตุการณ์ที่มีความแตกต่างกัน ดังนี้

1. การเวนคืนกรมธรรม์

จะเป็นการยกเลิกสัญญากรมธรรม์ทั้งหมด ซึ่งจะทำให้ผู้เอาประกันภัยไม่ได้รับประโยชน์ใด ๆ จากกรมธรรม์นั้น ๆ อีกต่อไป โดยผู้เอาประกันภัยจะได้รับเงินคืนจากบริษัทประกันภัยตามที่กำหนดไว้ในเงื่อนไขของกรมธรรม์ มักใช้วิธีการเปลี่ยนแปลงกรมธรรม์แบบนี้ในกรณีที่ผู้เอาประกันไม่มีความสามารถในการชำระค่าเบี้ยได้เช่นเดิมและไม่ต้องการผลประโยชน์ความคุ้มครองที่เคยได้รับจากกรมธรรม์นั้น ๆ แล้ว เป้นการหยุดชำระค่าเบี้ยประกันและได้รับเงินคืนตามเงื่อนไขแต่ผู้เอาประกันจะไม่ได้รับผลประโยชน์ความคุ้มครองจากบริษัทประกันอีกต่อไปนั่นเอง

2. การใช้เงินสำเร็จ

เป็นวิธีที่ผู้เอาประกันใช้ในการขอหยุดชำระค่าเบี้ยประกันกับบริษัทประกันและยังได้รับผลประโยชน์ความคุ้มครองจากบริษัทประกันเช่นเดิม แต่ผลประโยชน์ด้านจำนวนทุนประกันจะลดลงจากเดิม ในขณะที่ระยะเวลาในการคุ้มครองยังคงเท่าเดิม เช่น ซื้อประกันชีวิตที่ทุนประกัน 500,000 บาท มีระยะเวลาในการให้ความคุ้มครอง 20 ปี เมื่อดำเนินการขอเปลี่ยนแปลงกรมธรรม์ด้วยวิธีใช้เงินสำเร็จ ก็จะทำให้จำนวนทุนประกันลดลงเหลือ 200,000 บาท ในระยะเวลาในการให้ความคุ้มครองเท่าเดิมที่ 20 ปี เป็นต้น ซึ่งจะไม่เหมือนกับวิธีการเวนคืนกรมธรรม์ เนื่องจากวิธีการใช้เงินสำเร็จประกันจะยังคงให้ความคุ้มครองคุณเช่นเดิม เพียงแต่เงื่อนไขในการคุ้มครองจะเปลี่ยนไปจากเดิม

3. การขยายระยะเวลา

จะเป็นการดำเนินการหยุดชำระค่าเบี้ยประกันกับบริษัทประกันและยังคงได้รับผลประโยชน์ความคุ้มครองจากบริษัทประกันเช่นเดิมเช่นเดียวกับวิธีการใช้เงินสำเร็จ แต่ผลประโยชน์ความคุ้มครองที่จะได้รับในด้านจำนวนระยะเวลาในการให้ความคุ้มครองจะลดลงจากเดิม ในขณะที่จำนวนทุนประกันยังคงเท่าเดิม เช่น ซื้อประกันชีวิตที่ทุนประกัน 500,000 บาท มีระยะเวลาในการให้ความคุ้มครอง 20 ปี เมื่อดำเนินการขอเปลี่ยนแปลงกรมธรรม์ด้วยวิธีขยายระยะเวลา ก็จะทำให้ระยะเวลาในการให้ความคุ้มครองลดลงเหลือเพียง 7 ปี ในจำนวนทุนประกันเท่าเดิมที่ 500,000 บาท เป็นต้น

ดังนั้นผลของการขอเปลี่ยนแปลงกรมธรรม์ในกรณีที่ผู้เอาประกันอาจกำลังมีปัญหาด้านการชำระค่าเบี้ยประกัน โดยการเวนคืนกรมธรรม์ การขยายระยะเวลาและการใช้เงินสำเร็จ จึงมีความสิ่งที่แตกต่างกันอย่างชัดเจน ซึ่งผู้เอาประกันจะเลือกใช้วิธีการเปลี่ยนแปลงกรมธรรม์ด้วยวิธีใดก็มักจะขึ้นอยู่กับความต้องการและสถานการณ์ของผู้เอาประกันภัยในแต่ละกรณี