ในทางการเงินและการลงทุน Yield Spread คือส่วนต่างอัตราผลตอบแทนของตราสารหนี้ (ทั้งพันธบัตรรัฐบาลและหุ้นกู้บริษัทเอกชน) ที่มีวันครบกำหนดอายุ (Maturity) อันดับความน่าเชื่อถือ (Credit) ผู้ออกตราสาร (Issuer) หรือระดับความเสี่ยงในการลงทุนที่แตกต่างกัน ซึ่งสามารถคำนวณ Yield Spread ได้ โดยการหักอัตราผลตอบแทน (ผลตอบแทนของตราสารหนี้อยู่ในรูปดอกเบี้ย) ของตราสารหนี้หนึ่งออกจากตราสารหนี้อีกตัวหนึ่ง ส่วนต่างนี้มักแสดงเป็นคะแนนพื้นฐาน (BPS) หรือเป็นเปอร์เซ็นต์ (Percentage)

เช่น พันธบัตรอายุ 5 ปี มีอัตราผลตอบแทนอยู่ที่ 5% และพันธบัตรอายุ 30 ปีมีอัตราผลตอบแทนอยู่ที่ 6% Yield Spread ระหว่างตราสารหนี้ทั้งสองจะเท่ากับ 1%

Yield Spread เป็นเครื่องมือที่นักลงทุนใช้ในการเปรียบเทียบผลตอบแทนของตราสารหนี้สองตัวเพื่อตัดสินใจลงทุน นอกจากนี้ เรายังสามารถใช้ข้อมูล Yield Spread เฉลี่ยในอดีต (Historical Yield Spread) ประกอบการตัดสินใจได้อีกด้วย เช่น ถ้าพันธบัตรอายุ 30 ปี มีอัตราผลตอบแทนอยู่ที่ 6% และข้อมูล Yield Spread ในอดีตระหว่างพันธบัตรอายุ 5 ปี และ 30 ปี อยู่ที่ 5% ดังนั้น พันธบัตรอายุ 5 ปีจึงควรให้ผลตอบแทนประมาณ 1% แต่ถ้าในปัจจุบันพันธบัตรอายุ 5 ปี มีอัตราผลตอบแทนอยู่ที่ 5% แสดงว่าพันธบัตรให้ผลตอบแทนดีกว่าข้อมูลในอดีต

โดยทั่วไปแล้ว ตราสารหนี้ที่เป็นหุ้นกู้บริษัทเอกชนจะให้ผลตอบแทนมากกว่าตราสารหนี้ที่เป็นพันธบัตรรัฐบาล เนื่องจากบริษัทเอกชนจะมีความเสี่ยงในการผิดนัดชำระหนี้มากกว่ารัฐบาล นักลงทุนจึงต้องการผลตอบแทนที่มากกว่าเพื่อให้คุ้มกับความเสี่ยงที่สูงขึ้น ยกตัวอย่างเช่น รัฐบาลออกพันธบัตรอายุ 10 ปี มีอัตราผลตอบแทน (ดอกเบี้ย) ที่ 3.0% ส่วนบริษัทหนึ่งออกหุ้นกู้อายุ 10 ปี มีอัตราผลตอบแทน (ดอกเบี้ย) ที่ 3.8% ดังนั้นจะเห็นได้ว่า Yield Spread ของหุ้นกู้บริษัทคือ 0.8%

นอกจากนี้ เรายังสามารถใช้ Yield Spread ในการเปรียบเทียบผลตอบแทนของหุ้นกู้ที่มีอันดับเครดิตเดียวกันได้ เช่น ถ้าบริษัท A ออกหุ้นกู้อายุ 10 ปี ที่มีอันดับเครดิต A- มีอัตราผลตอบแทน (ดอกเบี้ย) ที่ 3.8 บริษัท B ออกหุ้นกู้อายุ 10 ปี ที่มีอันดับเครดิต A- มีอัตราผลตอบแทน (ดอกเบี้ย) ที่ 3.9% ดังนั้น หุ้นกู้บริษัท B จึงให้ผลตอบแทนในรูปแบบของดอกเบี้ยมากกว่าหุ้นกู้บริษัท A

สุดท้าย เรายังสามารถใช้ Yield Spread ในการประเมินสภาพเศรษฐกิจโดยรวม ซึ่งรวมถึงตลาดหุ้นได้อีกด้วย โดยในช่วงที่เศรษฐกิจเติบโต นักลงทุนมีความเชื่อมั่นในเศรษฐกิจมากกว่าและกล้าลงทุนในสินทรัพย์ที่เสี่ยงมากขึ้น ส่งผลให้นักลงทุนหันมาลงทุนในบริษัทเอกชนเพิ่มขึ้น เพราะหุ้นกู้เอกชนมีความเสี่ยงมากกว่าพันธบัตรรัฐบาลที่เป็นสินทรัพย์ปลอดภัย ทำให้ Yield Spread แคบลง แต่ช่วงที่เศรษฐกิจชะลอตัวหรือถดถอย นักลงทุนย่อมลงทุนในพันธบัตรรัฐบาลที่มีความเสี่ยงต่ำกว่า จึงส่งผลให้ Yield Spread กว้างขึ้น

การแบ่งประเภทของ Yield Spread สามารถแบ่งเป็น 3 ประเภทย่อย ๆ ดังนี้

• Zero-volatility Spread (Z Spread)

ส่วนต่างผลตอบแทนที่ไม่มีความผันผวน (Volatility) เป็น 0 นั่นเอง โดยวัดจากเส้นกราฟอัตราคงที่ของสินทรัพย์ทั้งหมด โดยสมมติไว้ว่าจะถือพันธบัตรนั้นไว้จนครบกำหนด วิธีการนี้จะใช้เวลาค่อนข้างนาน เนื่องจากต้องคำนวณหลายต่อจากการลองผิดลองถูก

• High-yield Bond Spread

ส่วนต่างผลตอบแทนที่ให้ผลตอบแทนสูง เมื่อเทียบกับหุ้นกู้ระดับ Investment Grade (หุ้นกู้ที่ออกโดยบริษัทที่มีความน่าเชื่อถือ และ ผลประกอบการค่อนข้างดี ซึ่งควรค่าแก่ลงทุน แต่ได้ผลตอบแทนไม่สูงมาก โดยจะมีระดับตั้งแต่ AAA ไปจนถึง BBB-) ซึ่งผลตอบแทนที่สูงก็มาพร้อมกับความเสี่ยงที่สูงด้วย

• Option-adjusted spread (OAS)

ส่วนต่างผลตอบแทนที่จะแปลงส่วนต่างระหว่างราคาที่ควรจะเป็น (Fair Price) และราคาตลาด (Market Price) ซึ่งจะแสดงผลเป็นค่าเงินดอลลาร์สหรัฐ และแปลงมูลค่านั้น ๆ มาเป็นมาตรวัดผลตอบแทนนั่นเอง โดยอาจมีความผันผวนที่อาจส่งผลกระทบต่อมูลค่าหลักทรัพย์ได้

Yield Spread เป็นอีกเครื่องมือหนึ่งที่ใช้ในการประเมินสินทรัพย์ประเภทตราสารหนี้เพื่อประกอบการตัดสินใจในการลงทุน ซึ่งถ้าหากใครที่ยังเป็นนักลงทุนมือใหม่ ก็อาจรู้สึกสับสนกับคำศัพท์และเครื่องมือต่าง ๆ ได้ แต่ไม่ต้องกังวลใจไป ค่อย ๆ ศึกษาและทำความเข้าใจไปเรื่อย ๆ แล้วจะดีขึ้นเอง และอย่าลืมศึกษาทางเลือกในการลงทุนอื่น ๆ ด้วยเพื่อให้สามารถเลือกลงทุนได้ตรงตามความต้องการของคุณมากที่สุด อย่างเช่น การทำประกันชีวิตสะสมทรัพย์ ซึ่งเป็นประกันชีวิตรูปแบบหนึ่งที่จะให้จ่ายเงินคืนพร้อมเงินปันผลให้แก่ผู้เอาประกันภัยหากมีชีวิตอยู่ครบกำหนดสัญญา จึงถือเป็นการลงทุนที่มีความเสี่ยงต่ำที่ให้ความคุ้มครองชีวิตหากเกิดเหตุไม่คาดฝัน สามารถนำมาลดหย่อนภาษีได้ และไม่จำเป็นต้องเสียภาษีจากผลตอบแทนที่ได้รับเหมือนกับดอกเบี้ยเงินฝากที่ต้องเสียภาษี 15% อีกด้วย