ธนาคารแห่งประเทศไทย BOT (BANK OF THAILAND)

ธนาคารแห่งประเทศไทย หรือ BOT (BANK OF THAILAND) หรือหลายคนรู้จักกันในนามแบงค์ชาติ เป็นธนาคารกลางของประเทศที่ดูแลและกำกับเรื่องการเงินของชาติไทย ไม่ว่าจะเป็นการออกกฎเกณฑ์ต่าง ๆ รวมถึงคอยดูแลกำกับสถาบันทางการเงินที่ตั้งในประเทศไทย ดูแลอัตราแลกเปลี่ยนเงินบาท ตลอดจนทำหน้าที่ออกเงินธนบัตรหมุนเวียนในประเทศ และควบคุมอัตราการถ่ายโอนเงินระหว่างประเทศอีกด้วย

แนวคิดเรื่องการก่อตั้งธนาคารกลางของไทยนั้นเริ่มมีตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 แล้ว แต่ด้วยสภาพความพร้อมในตอนนั้นทำให้ยังไม่สามารถก่อตั้งได้อย่างจริงจัง จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2485 ธนาคารแห่งประเทศไทยก็ได้ก่อตั้งขึ้นอย่างเป็นทางการ โดยตามหลังจากธนาคารพาณิชย์ต่าง ๆ ของภาครัฐและเอกชนที่เริ่มทยอยเปิดให้บริการไปแล้วก่อนหน้านั้น เพื่อธนาคารแห่งประเทศไทยจะคอยควบคุมธนาคารต่าง ๆ ให้อยู่ภายใต้เงื่อนไขเดียวกัน ซึ่งจะสร้างประโยชน์กับประเทศชาติและประชาชนในชาติมากที่สุด ทั้งนี้ธนาคารแห่งประเทศไทยจะเป็นองค์กรอิสระที่ไม่นับเป็นส่วนงานราชการรวมถึงรัฐวิสาหกิจ

การก่อตั้งธนาคารกลางแห่งประเทศไทยเกิดขึ้นได้จากนาย ปรีดี พนมยงค์ ร่วมกับพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิวัฒนไชย โดยเริ่มแรกจะเป็นสำนักงานธนาคารชาติไทย ก่อนที่จะเป็นต้นแบบของธนาคารแห่งประเทศไทยในภายหลัง ธนาคารแห่งประเทศไทยเริ่มประกอบกิจการในวันที่ 11 ธันวาคม พ.ศ. 2485 โดยมีพระวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าวิวัฒนไชย เป็นผู้ว่าการธนาคารพระองค์แรก และได้ดำเนินการพัฒนาระเบียบแบบแผนการทำงานจนมั่นคงได้จนถึงยุคปัจจุบัน

ธปท. จะไม่ได้บริการเงินฝาก-ถอน หรือให้บริการผลิตภัณฑ์ทางการเงินเหมือนธนาคารพาณิชย์ทั่วไป แต่ธนาคารแห่งประเทศไทย จะทำหน้าที่ดูแลควบคุมธนาคารต่าง ๆ รวมถึงดูแลสถานะทางการเงินของประเทศตามพระราชบัญญัติธนาคารแห่งประเทศไทย พ.ศ.2485 (แก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2551) ดังนี้

• ดำเนินการออกธนบัตรของรัฐบาลและธนาคาร ตามกฎหมายว่าด้วยเงินตรา ซึ่งเป็นสิทธิ์แต่เพียงผู้เดียวในประเทศไทย
• กำหนดนโยบายทางการเงินให้กับธนาคารและสถาบันทางการเงินต่าง ๆ เช่น เงินฝากอัตราดอกเบี้ย การกู้ยืมเงิน การซื้อขายหลักทรัพย์ เป็นต้น
• บริหารจัดการสินทรัพย์ของ ธปท. โดยเป็นการนำสินทรัพย์ไปลงทุนเพื่อสร้างผลประโยชน์ต่อประเทศเป็นหลัก
• เป็นนายธนาคารของภาครัฐ ทำหน้าที่รับเงิน จ่ายเงิน และเก็บรักษาเงิน รวมถึงสินทรัพย์ต่าง ๆ ของกระทรวงการคลัง ตลอดจนการลงทุนซื้อขายสินทรัพย์ในรูปแบบต่าง ๆ
• เป็นนายธนาคารให้กับสถาบันการเงิน โดยจะให้กู้ยืม เก็บรักษาหลักทรัพย์ และช่วยเหลือสถาบันการเงินในรูปแบบต่าง ๆ ตลอดจน สั่งให้สถาบันการเงินรายงานเรื่องที่เกี่ยวกับทรัพย์สินต่าง ๆ
• จัดตั้งหรือสนับสนุนการจัดตั้งระบบการชำระเงิน อย่างปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ
• ตรวจสอบสถาบันทางการเงิน และบริหารความเสี่ยงของสถาบันการเงินให้ออกมาอย่างเสถียรภาพ
• บริหารจัดการอัตราแลกเปลี่ยนเงินตรา ตามกฎหมายว่าด้วยเงินตรา
• ควบคุมการแลกเปลี่ยนเงินตามกฎหมายว่าด้วยการควบคุมการแลกเปลี่ยนเงิน

ทาง ธปท. ได้มุ่งเน้นให้ระบบเศรษฐกิจของประเทศรองรับกับสภาพแวดล้อมทางการเงิน รวมถึงความเสี่ยงต่าง ๆ ได้อย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะผลกระทบจากวิกฤตโรคโควิด-19 ที่ส่งผลต่อเศรษฐกิจไทย และเพื่อการพัฒนาระบบเศรษฐกิจไทยให้เติบโตอย่างยั่งยืน ทางธนาคารแห่งประเทศไทยยังได้มุ่งเป้าที่ความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อม การพัฒนาระบบชำระเงิน การแก้ไขปัญหาหนี้สินภายในครัวเรือน การกระจายผลประโยชน์อย่างทั่วถึง การดูแลฟื้นตัวเศรษฐกิจไทย และเตรียมพร้อมรับความเสี่ยงใหม่ ๆ ให้ทันต่อเหตุการณ์ของโลก

• นายปรเมธี วิมลศิริ - ประธานกรรมการ
  
• นายเศรษฐพุฒิ สุทธิวาทนฤพุฒิ - รองประธานกรรมการ
  
• นายเมธี สุภาพงษ์ - กรรมการ
  
• นายรณดล นุ่มนนท์ - กรรมการ
  
• นางรุ่ง มัลลิกะมาส - กรรมการ
  
• นายดนุชา พิชยนันท์ - กรรมการ
  
• นายพรชัย ฐีระเวช - กรรมการ
  
• นายนนทิกร กาญจนะจิตรา - กรรมการ
  
• นายมนัส แจ่มเวหา - กรรมการ
  
• นายปกรณ์ นิลประพันธ์ - กรรมการ
  
• นายรพี สุจริตกุล - กรรมการ
  
• นายสุภัค ศิวะรักษ์ - กรรมการ
  
• นางสุวรรณา เชื้อบุญชัย - เลขานุการ
  
• นางสาวพรเพ็ญ สดศรีชัย - ผู้ช่วยเลขานุการ

ธนาคารแห่งประเทศไทยหรือแบงค์ชาติ มีหน้าที่หลักคือควบคุมธนาคารและสถาบันทางการเงินที่ทำธุรกิจในประเทศไทยให้ออกมาเป็นมาตรฐาน และยุติธรรมต่อประชาชน ซึ่งหน่วยงานที่อยู่ภายใต้การกำกับดูแลของธนาคารแห่งประเทศไทยมีดังนี้

1. ธนาคารและสถาบันทางการเงินที่เปิดให้บริการในราชอาณาจักรไทย
2. สำนักงานผู้แทนธนาคารพาณิชย์ต่างประเทศ
3. บริษัทบริหารสินทรัพย์ (บบส.)
4. Non Bank หรือผู้ให้บริการที่ไม่ใช่สถาบันทางการเงิน