กองทุนประกันวินาศภัยหรือกปว. เป็นกองทุนที่สร้างขึ้นตามพระราชบัญญัติประกันวินาศภัย พ.ศ.2535 (แก้ไขเพิ่มเติมฉบับที่ 2 พ.ศ. 2551) และมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2551 โดยมีฐานะเป็นนิติบุคคล วัตถุประสงค์ในการจัดตั้งกองทุนที่กองทุนประกันวินาศภัยระบุไว้ ถูกจัดตั้งขึ้นมาเพื่อวัตถุประสงค์ในการคุ้มครองเจ้าหนี้ที่มีสิทธิได้รับการชำระหนี้ที่เกิดจากการเอาประกันภัย เมื่อเกิดเหตุบริษัทประกันที่รับประกันวินาศภัยล้มละลายหรือถูกเพิกถอนใบอนุญาตในการประกอบธุรกิจประกันวินาศภัย นอกจากนี้กองทุนประกันวินาศภัยยังถือเป็นกองทุนสำหรับใช้ในการพัฒนาธุรกิจประกันฯให้มีความเสถียรภาพมั่นคง เพื่อเพิ่มความมั่นใจให้กับผู้เอาประกันภัยว่าจะได้รับเงินค่าสินไหมจากกองทุนฯนี้ในการช่วยเหลือและชดใช้แทนบริษัทประกัน

กองทุนประกันวินาศภัยได้เงินมาจากบริษัทประกันวินาศภัยที่ได้รับความคุ้มครองในอัตราร้อยละ 0.25 ของเบี้ยประกันภัยที่บริษัทประกันภัยนั้น ๆ ได้รับ เงินนี้จะถูกเก็บเข้ากองทุนสะสมไว้เป็นเงินสำรองเพื่อใช้ในการคุ้มครองชดเชยแก่ผู้เอาประกันภัย ในฐานะเจ้าหนี้ที่มีสิทธิ์ได้รับการชำระหนี้ ในกรณที่บริษัทประกันภัยล้มละลายหรือถูกเพิกถอนใบอนุญาต ซึ่งนอกจากกองทุนจะได้รับเงินจากบริษัทประกันฯแล้ว ยังได้รับเงินจากช่องทางอื่น ๆ ร่วมด้วย เช่น 

• เงินที่ได้รับจากค่าสินไหมทดแทนพ้นอายุความ
• เงินที่ได้รับตามมาตรา 80/3 (ที่บริษัทต้องส่งเข้ากองทุน)
• เงินค่าปรับหลังจากหักเงินสินบนรางวัลและค่าใช้จ่าย
• เงินสนับสนุนจากรัฐ
• เงินและทรัพย์สินที่ได้รับโอนจากกองทุนเพื่อการพัฒนาธุรกิจประกันฯของคปภ.
• เงินค่าปรับที่บริษัทประกันส่งเข้ากองทุน
• เงินหรือทรัพย์สินที่ผู้อื่นมอบให้
• ดอกผลหรือรายได้จากเงินหรือทรัพย์สินกองทุน

ถือเป็นกฎเหล็กที่กำหนดไว้ว่าบริษัทประกันจะต้องนำเงินอัตราร้อยละ 0.25 ของเบี้ยประกันภัยที่บริษัทฯได้รับส่งเข้ากองทุนประกันวินาศภัย หากบริษัทประกันใดไม่นำเงินส่งเข้ากองทุนจะต้องเสียค่าปรับและอาจถูกเพิกถอนใบอนุญาตประกอบธุรกิจประกันวินาศภัย เพราะถือเป็นการฝ่าฝืนกฎหมายว่าด้วยการประกันวินาศภัย พ.ศ. 2551 (ฉบับที่ 2)

กองทุนวินาศภัยจะ ให้ความคุ้มครอง เจ้าหนี้ผู้มีสิทธิ์ได้รับการชำระหนี้ที่เกิดจากการเอาประกันภัย (ผู้เอาประกันภัย) เป็นจำนวนเงินไม่เกินมูลค่าที่ได้รับชำระหนี้ตามกฎหมาย ว่าด้วยเรื่องของการล้มละลาย ในกรณีที่มูลค่าของการเอาประกันชำระหนี้ทั้งหมดมีมูลค่ารวมกันเกิน 1 ล้านบาท กองทุนวินาศภัยจะดำเนินการจ่ายผลประโยชน์ความคุ้มครองแก่เจ้าหนี้จะมีสิทธิ์ได้รับเงิน (ผู้เอาประกันภัย) ในการชำระหนี้เพียง 1 ล้านบาทเท่านั้น และผู้เอาประกันสามารถดำเนินการร้องขอการเยียวยาจากกองทุนประกันวินาศภัย ยื่นออนไลน์ เพื่อส่งคำร้องให้กองทุนฯรับทราบและดำเนินการจ่ายเงินผลประโยชน์ที่เกิดขึ้นต่อไป