ปฏิเสธไม่ได้เลยว่าในวงการนักลงทุนที่คุ้นเคยกับความผกผันของสภาวะเศรษฐกิจ คงจะต้องรู้จักกับคำว่า QT (Quantitative Tightening) กันเป็นอย่างดี แต่ก็ปฏิเสธอีกไม่ได้เช่นกันว่าหลายๆ คน ก็ยังไม่รู้ว่า QT คืออะไร ? เนื่องจากการที่ทางธนาคารกลางหรือเฟดจะประกาศใช้นโยบาย QT มันไม่ได้เกิดขึ้นมาบ่อยครั้ง ดังนั้นในบทความนี้เราจะพาคุณไปเจาะลึกข้อมูลที่น่าสนใจเกี่ยวกับ QT กัน ว่าแท้ที่จริงแล้ว QT คืออะไร ? มีกลไกในการทำงานอย่างไร ? ซึ่งเราขอรับประกันเลยว่าคุณจะรู้จักและเข้าใจในบริบทของคำๆ นี้เพิ่มมากขึ้นอย่างแน่นอน

สำหรับคำถามที่ว่า QT คืออะไร เราจะขออธิบายให้คุณได้มองเห็นภาพที่ชัดเจนมากยิ่งขึ้นดังนี้ QT ย่อมาจาก Quantitative Tightening ซึ่ง QT เป็นเครื่องมือหนึ่งของธนาคารกลางในการดำเนินนโยบายทางการเงิน ที่จะทำการดึงเงินออกจากระบบ เพื่อป้องกันเงินเฟ้อหรือลดความร้อนแรงของเศรษฐกิจ โดยธนาคารกลางจะออกพันธบัตรมาขายธนาคารพาณิชย์เพื่อที่จะทำการดูดซับเงินสำรองที่ธนาคารพาณิชย์ในประเทศนั้นๆ ถือครองอยู่ หรือพูดง่ายๆ ว่า การลดปริมาณเงินที่อยู่ในระบบ หรืออีกหนึ่งกรณีคือปล่อยให้พันธบัตรที่รัฐบาลซื้อมาถือหมดอายุลง แล้วหลังจากนั้นก็จะไม่ทำการซื้อเพิ่ม มันจึงส่งผลให้ภาครัฐมีเงินในคงคลังน้อยลงและที่สำคัญคือช่วยลดสภาวะเงินเฟ้อได้เป็นอย่างดี

อีกทั้งเมื่อสภาพคล่องทางการเงินในระบบลดลง ก็จะส่งผลให้มีการคิดอัตราดอกเบี้ยสูงขึ้น ภาคธุรกิจต่างๆ และผู้คนที่จะกู้ยืมเงินไปเพื่อลงทุน/ใช้จ่าย ก็จะต้องคิดหนักหรือหยุดพักไว้ก่อน ซึ่งแน่นอนว่ามันจะทำให้เศรษฐกิจเกิดการชะลอตัวนั่นเอง ทั้งนี้ QT จะมีความเกี่ยวข้องโดยตรงกับ QE(Quantitative Easing) แต่จะเกี่ยวข้องอย่างไร เราไปอ่านต่อที่ย่อหน้าถัดไปกันเลย

เมื่อเราได้รู้ความหมายไปแล้วว่า QT คืออะไร ลำดับต่อมาเราจะขอพาคุณไปทำความรู้จักกับ QE หรือ Quantitative Easing กัน เพราะ QE จะช่วยทำให้คุณได้รู้จักและเข้าใจในบริบทของ QT เพิ่มมากยิ่งขึ้นนั่นเอง ซึ่ง QE คือ นโยบายการเงินแบบผ่อนคลายที่ทางธนาคารกลางจะเข้าซื้อสินทรัพย์เพื่อเพิ่มสภาพคล่องทางการเงินให้(เพื่อหวังผลให้มีการนำสภาพคล่องไปปล่อยกู้ยืม) โดยธนาคารกลางจะพิมพ์เงินขึ้นมาใหม่แล้วนำไปซื้อพันธบัตรจากธนาคารพาณิชย์เพื่อลดอัตราผลตอบแทนระยะยาว (อัตราดอกเบี้ย) ซึ่งถือว่าเป็นการเพิ่มสภาพคล่องเข้าระบบทางการเงินผ่านทางธนาคารพาณิชย์ และส่วนใหญ่แล้วทางธนาคารมักจะหวังว่าธนาคารพาณิชย์จะนำเงินที่ได้มาไปปล่อยกู้เพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจภายในประเทศนั่นเอง หรือหากจะเรียกง่ายๆ เลยก็คือ “QE คือนโยบายการเพิ่มสภาพคล่องให้กับระบบทางการเงิน” และกลับกัน “QT คือนโยบายการดึงเงินออกจากระบบทำให้สภาพคล่องลดลง เหตุผลก็คือชะลอเศรษฐกิจลงและหยุดเงินเฟ้อ”

หากถามว่าธนาคารกลางประกาศใช้นโยบาย QT บ่อยหรือไม่นั้น คำตอบก็คือ “ไม่บ่อย” เพราะนโยบาย QE มีการประกาศใช้ครั้งแรกเมื่อ 20 ปี ก่อน ส่งผลให้การใช้นโยบาย QT จึงไม่ได้เกิดขึ้นบ่อยนัก โดยตามข้อมูลที่เราได้มานั้น ธนาคารกลางญี่ปุ่นประกาศใช้นโยบาย QT ในช่วงปี 2006 – 2007 ธนาคารกลางยุโรปประกาศใช้นโนบาย QT ในช่วงปี 2013 – 2014 และธนาคารกลางสหรัฐฯ ประกาศใช้นโนบาย QT ในปี 2018-2019 ส่วนในประเทศไทยของเรานั้นยังไม่เคยมีการประกาศใช้ทั้งนโยบาย QE และ QT เนื่องจากประเทศไทยของเรามีโครงสร้างเศรษฐกิจที่แตกต่างไปจากประเทศที่เราได้กล่าวไปเมื่อข้างต้น หรือพูดง่ายๆ ว่า ภาคเอกชน ประชาชนทั่วไป นักลงทุน นักธุรกิจ ฯลฯ ยังคงกู้ยืมเงินผ่านทางธนาคารพาณิชย์ โดยที่ไม่ได้กู้ผ่านตลาดตราสารหนี้นั่นเอง

จากข้อมูลที่เราได้กล่าวไปเมื่อข้างต้นก็คงพอจะทำให้คุณได้รู้จักว่า QT คืออะไร ? และกลไกในการทำงานของนโยบาย QT เป็นแบบไหน ? เพราะฉะนั้นแล้วใครที่กำลังศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับสภาวะเศรษฐกิจในต่างประเทศหรือแม้แต่ในประเทศไทยเอง บทความนี้ก็คงจะกลายเป็นประโยชน์ให้กับคุณได้ไม่มากก็น้อยอย่างแน่นอน!