รถประเภทใดบ้างตรวจสภาพรถ? รถยนต์กี่ปีต้องตรวจสภาพ?

รถที่ต้องตรวจสภาพรถหรือเช็คสภาพรถ คือ รถที่อยู่ในเกณฑ์ต้องตรวจสภาพรถก่อนเสียภาษีประจำปี ตามกฎหมายว่าด้วยการขนส่งทางบก และตามกฎหมายว่าด้วยรถยนต์ มีอายุการใช้งานมากกว่า 7 ปีขึ้นไป สำหรับรถยนต์หรือรถยนต์บรรทุกส่วนบุคคล และอายุการใช้งานมากกว่า 5 ปีขึ้นไป สำหรับรถมอเตอร์ไซค์ โดยนับตั้งแต่วันที่จดทะเบียนครั้งแรกถึงวันครบกำหนดเสียภาษีประจำปี

ทั้งนี้ สามารถนำรถตรวจสภาพล่วงหน้าได้ไม่เกิน 90 วัน ก่อนถึงวันสิ้นอายุภาษีประจำปี โดยมีรายละเอียดรถในแต่ละประเภทที่ต้องเช็คสภาพรถจากสถานตรวจสภาพรถ (ตรอ.) ดังต่อไปนี้

รถที่จดทะเบียนตามกฎหมายว่าด้วยการขนส่งทางบก

• รถที่ใช้ในการขนส่งผู้โดยสารและรถขนาดเล็ก
• รถที่ใช้ในการขนส่งสัตว์หรือสิ่งของ เว้นแต่รถที่ใช้ในการบรรทุกวัสดุอันตรายและรถพ่วง หรือรถกึ่งพ่วง ที่ติดตั้งถังบรรจุวัสดุอันตราย
  
  

รถที่จดทะเบียนตามกฎหมายว่าด้วยรถยนต์

• รถยนต์ส่วนบุคคลที่มีอายุใช้งานครบ 7 ปี นับแต่วันที่จดทะเบียนครั้งแรก ได้แก่
• รถยนต์นั่งส่วนบุคคลไม่เกิน 7 คน (รย.1) ที่มีอายุใช้งานครบ 7 ปี ขึ้นไป
• รถยนต์นั่งส่วนบุคคลเกิน 7 คน (รย.2) ที่มีอายุใช้งานครบ 7 ปี ขึ้นไป
• รถยนต์บรรทุกส่วนบุคคลที่มีน้ำหนักรถไม่เกิน 2,200 กิโลเมตร (รย.3) ที่มีอายุใช้งานครบ 7 ปี ขึ้นไป (ยกเว้นรถที่ได้รับความเห็นชอบการจ
• ทะเบียนเป็นรถยนต์นั่งส่วนบุคคลและรถยนต์บรรทุกส่วนบุคคล)
• รถจักรยานยนต์ส่วนบุคคล (รย.12) ที่มีอายุการใช้งานครบ 5 ปี นับแต่วันที่จดทะเบียนครั้งแรก
• รถที่ภาษีขาดเกิน 1 ปี
  
  

นอกจากนั้นแล้ว รถที่ต้องเข้ารับการตรวจสภาพรถ คือ รถที่ต้องการทำประกันรถยนต์ชั้น 1 หรือต่ออายุประกัน ซึ่งรายละเอียดการเช็คสภาพรถ หรือบังคับตรวจสภาพรถยนต์ก่อนทำประกันหรือไม่นั้น จะขึ้นอยู่กับเงื่อนไขของแต่ละบริษัทประกันรถยนต์

รถยนต์ส่วนบุคคลที่มีอายุจดทะเบียนเกิน 7 ปี ประเภทรถ รย.1 รย.2 และ รย.3 นับแต่วันที่จดทะเบียนครั้งแรกตามกฎหมายว่าด้วยรถยนต์ หรือตามกฎหมายว่าด้วยการขนส่งทางบก จัดอยู่ในกลุ่มรถยนต์ที่ต้องตรวจสภาพรถก่อนต่อภาษีรถยนตืประจำปี กรณีรถยนต์ส่วนบุคคลที่ค้างชำระภาษีประจำปีเกิน 1 ปี แต่ไม่เกิน 3 ปี สามารถนำรถไปตรวจสภาพได้ที่สำนักงานขนส่ง หรือสถานตรวจสภาพรถที่ได้รับอนุญาต ตามกฎหมายว่าด้วยการขนส่งทางบก มีรายละเอียดรายการตรวจสภาพรถยนต์ที่ต้องตรวจเมื่อต้องต่อภาษีรถประจำปีดังต่อไปนี้

1) ตรวจสภาพรถยนต์ภายในรถ

• ระบบบังคับเลี้ยว, พวงมาลัย
• มาตรวัด, ไฟสัญญาณ
• สวิทช์ควบคุมไฟสัญญาณ, แตรสัญญาณ
• อุปกรณ์ปัดและฉีดทำความสะอาดกระจกกันลมหน้า
• กระจกกันลมหน้า-หลัง
• กระจกเงาสำหรับมองหลัง
• ที่นั่งผู้ขับ, ที่นั่งผู้โดยสาร
• เข็มขัดนิรภัย
  
  

2) ตรวจสภาพรถยนต์ภายนอก

• โคมไฟพุ่งไกล, โคมไฟพุ่งต่ำ
• โคมไฟเลี้ยว
• โคมไฟหรี่, ไฟอื่นๆ
• กันชน
• กงล้อ และยาง
• บังโคลน
• โครงสร้างและตัวถัง
• สี
• ประตู
• กระจกด้านข้าง
• กระจกเงาสำหรับมองหลัง
• โคมไฟท้าย
• โคมไฟหยุด
• อุปกรณ์สะท้อนแสง
• โคมไฟถอยหลัง
• โคมไฟส่องป้ายทะเบียน
• โคมไฟแสดงความกว้าง, ความสูง, ไฟอื่นๆ
• กันชนท้าย
  
  

3) ตรวจสภาพรถยนต์ใต้ท้องรถ

• ระบบบังคับเลี้ยว, กลไกบังคับเลี้ยว
• ระบบรองรับน้ำหนัก, สปริง, แหนบ, โช๊คอัพ (เครื่องผ่อนการสั่นสะเทือน)
• เพลาล้อ, กงล้อและยาง
• อุปกรณ์ระบบห้ามล้อ
• โครงสร้างตัวถัง, โครงคัสซี
• ระบบส่งกำลัง, คลัทช์, เกียร์, เพลงกลาง, เฟืองท้าย
• ระบบไอเสีย, เครื่องระงับเสียง
• แท่นเครื่อง, ยางแท่นเครื่อง
• อุปกรณ์ขจัดมลพิษ Catalytic Converter
• ระบบเชื้อเพลิง, ท่อส่งเชื้อเพลิง, ท่อส่งก๊าซ

รถจักรยานยนต์ส่วนบุคคลหรือ รถมอเตอร์ไซค์ จัดอยู่ในกลุ่มรถประเภท ร.ย.12 โดยรถมอเตอร์ไซค์ที่มีอายุการใช้งานครบ 5 ปี นับแต่วันที่จดทะเบียนครั้งแรกตามกฎหมายว่าด้วยรถยนต์ซึ่งจัดอยู่ในกลุ่มรถที่อยู่ในข่ายเข้ารับการเช็คสภาพรถจากสถานตรวจสภาพรถ (ต.ร.อ) ทั้งนี้ รถมอเตอร์ไซค์ที่ค้างชำระภาษีประจำปี 1 ปี แต่ไม่เกิน 3 ปี สามารถนำรถเข้าตรวจสภาพได้ที่สำนักงานขนส่งในจังหวัดหรือในพื้นที่ หรือสถานตรวจสภาพรถที่ได้รับอนุญาตตามกฎหมายว่าด้วยการขนส่งทางบก มีรายละเอียดรายการตรวจสภาพรถมอเตอร์ไซค์ที่ต้องตรวจเมื่อต้องต่อภาษีรถประจำปีดังต่อไปนี้

1) ตรวจสภาพบนตัวรถมอเตอร์ไซค์

• การควบคุมรถ
• ถังเชื้อเพลิง
• สวิทช์ไฟต่างๆ, มาตรวัดความเร็ว
• แตรสัญญาณ
• ระบบรองรับน้ำหนัก
• ระบบบังคับเลี้ยว
• คันบังคับเลี้ยว (แฮนด์)
• แกนบังคับเลี้ยว (ลูกปืนคอบังคับเลี้ยว)
  
  

2) ตรวจสภาพด้านหน้ารถมอเตอร์ไซค์

• โคมไฟหน้า
• คันบังคับห้ามล้อ (คันเบรกมือ)
• แม่ปั๊มเบรกหน้า (กรณีเป็นเบรกน้ำมัน)
  
  

3) ตรวจสภาพยางหน้ารถมอเตอร์ไซค์

• การบังคับเลี้ยว
• ระบบรองรับน้ำหนักหน้า
• สภาพยางหน้า
• เบรกที่ล้อหน้า
• เพลาล้อ, กงล้อ
  
  

4) ตรวจสภาพด้านขวาตัวรถมอเตอร์ไซค์

• โครงสร้างและตัวถังรถ
• เบาะนั่ง
• ระบบรองรับน้ำหนักหลัง
• ห้ามล้อหลัง, คันห้ามล้อ, แม่ปั๊มเบรกหลัง, สายเบรก
• ที่พักเท้า
• ท่อไอเสีย
  
  

5) ตรวจสภาพล้อหลังรถมอเตอร์ไซค์

• เพลาล้อ, กงล้อหลัง
• อุปกรณ์, ห้ามล้อหลัง
• ยางหลัง
• ระบบรองรับหน้าหนักหลัง
  
  

6) ตรวจสภาพด้านท้ายรถมอเตอร์ไซค์

• โคมไฟท้าย
• โคมไฟหยุด
• โคมไฟส่องป้ายทะเบียน
• แผ่นสะท้อนแสง
  
  

7) ตรวจสภาพด้านซ้ายรถมอเตอร์ไซค์

• โครงสร้างและตัวถังรถ
• ท่อไอเสีย
• ที่พักเท้า
• บังโซ่, ฝาครอบโซ่
• ระบบส่งกำลัง, โซ่
• ขาตั้ง
  
  

8) ตรวจศูนย์ล้อของแนวล้อหน้าและล้อหลัง

รถยนต์ หรือรถจักรยานยนต์ที่จดทะเบียนตามกฎหมายว่าด้วยการขนส่งทางบกทุกประเภทที่มีอายุการใช้งานตั้งแต่ 7 ปีขึ้นไป ต้องตรวจสภาพรถที่หน่วยงานของกรมการขนส่งทางบกหรือสถานตรวจสภาพรถเอกชน (ตรอ.) ที่ได้รับอนุญาตจากกรมการขนส่งทางบก

รถที่สามารถเลือกตรวจสภาพได้กับหน่วยงานของกรมการขนส่งทางบก หรือสถานตรวจสภาพรถเอกชน (ตรอ.) มีดังต่อไปนี้

• รถยนต์ที่มีน้ำหนักรถเปล่าเกิน 1,600 กิโลกรัม
• รถของส่วนราชการ เช่น รถยนต์รับรองบุคคลในคณะผู้แทนทางการทูต รถยนต์รับคณะผู้แทนทางกงสุล รถยนต์รับรององค์การระหว่างประเทศ
  
  

รถที่ต้องนำไปตรวจสภาพหรือเช็คสภาพรถที่หน่วยงานของกรมการขนส่งทางบกเท่านั้น ไม่สามารถตรวจสถาพรถได้ที่สถานตรวจสภาพรถเอกชน (ตรอ.) ได้ มีดังต่อไปนี้

• รถที่ดัดแปลงหรือเปลี่ยนแปลงสภาพให้ผิดจากที่ได้จดทะเบียนไว้เช่น เปลี่ยนสี เปลี่ยนส่วนใดส่วนหนึ่งของรถ เปลี่ยนเครื่องยนต์ เปลี่ยนลักษณะรถ เปลี่ยนชนิดน้ำมันเชื้อเพลิง เป็นต้น
• รถที่มีปัญหาเกี่ยวกับเลขตัวรถหรือเลขเครื่องยนต์ เช่น ไม่ปรากฏตัวเลข หรือมีร่องรอยการแก้ไข ขูด ลบ ลบเลือนหรือตัวเลขชำรุดจนไม่สามารถตรวจสอบความถูกต้องได้
• รถที่แจ้งการไม่ใช้งาน เช่น แจ้งการไม่ใช้ชั่วคราว หรือแจ้งการไม่ใช้รถตลอดไปไว้
• รถที่มีเลขทะเบียนรุ่นเก่า เช่น กท-00001, กทจ-0001
• รถที่ขาดต่อทะเบียนเกิน 1 ปี
• รถที่ถูกโจรกรรมแล้วได้คืน