เล่มทะเบียนรถ คืออะไร?

เล่มทะเบียนรถ หรือสมุดคู่มือประจำตัวรถ คือเอกสารแสดงข้อมูลประจำรถ ที่ได้รับจากกรมการขนส่งทางบก ประกอบด้วยข้อมูลชื่อผู้ครอบครองรถยนต์, ชื่อยี่ห้อ, ชื่อรุ่น, เลขตัวถังเครื่องยนต์, หมายเลขเครื่องยนต์, รายการเสียภาษี และรายการโอนกรรมสิทธิ์ แบ่งเล่มทะเบียนรถยนต์เป็น 2 รูปแบบ คือ 1) เล่มทะเบียนรถสีฟ้า สำหรับรถยนต์ และ 2) เล่มทะเบียนสีเขียว สำหรับรถจักรยานยนต์

ใช้เพื่อแสดงหลักฐานความเป็นเจ้าของรถกรณีถูกเรียนตรวจสอบโดยเจ้าหน้าที่ตำรวจ โดยสามารถใช้แทนทะเบียนรถ หรือป้ายทะเบียนรถหายหรือชำรุดได้ และใช้เพื่อเป็นหลักฐานในการต่อภาษีประจำปี โอนย้าย หรือเปลี่ยนแปลงรายการจดทะเบียน เช่น การซื้อขาย หรือการโอนรถ ซึ่งทำหน้าที่แตกต่างจากกรมธรรม์ประกันรถยนต์

กรณีเล่มรถหาย เจ้าของรถต้องดำเนินการแจ้งความ (แจ้งเล่มรถหาย) ที่สถานีตำรวจในพื้นที่ที่รถจดทะเบียน พื้นที่ที่ใช้งานรถ หรือพื้นที่ใดก็ได้ตามแต่สะดวก โดยแจ้งว่ามาแจ้งความเล่มทะเบียนรถหาย เพื่อนำใบแจ้งความจากเจ้าหน้าที่ตำรวจยื่นประกอบขอออกเล่มทะเบียนรถยนต์ใหม่กับหน่วยงานของกรมการขนส่งทางบก รวมถึงเพื่อป้องกันมิจฉาชีพที่ไม่ประสงค์ดีนำข้อมูลจากเล่มทะเบียนรถยนต์ที่หายไปใช้สวมรอย ปลอมแปลง แอบอ้าง หรือทำธุรกรรรมผิดกฎหมายได้

เอกสารที่ต้องใช้เพื่อขอเล่มทะเบียนใหม่กรณีเล่มรถหาย ได้แก่ ใบแจ้งความ (ระบุแจ้งความเรื่องเล่มรถหาย) สำเนาบัตรประจำตัวประชาชนของเจ้าของรถ หนังสือมอบอำนาจพร้อมติดอากรแสตมป์ (กรณีเจ้าของรถไม่สามารถดำเนินการเอง) หนังสือรับรองการจดทะเบียน พร้อมสำเนาบัตรประจำตัวประชาชนของของผู้มีอำนาจลงนาม (กรณีจดทะเบียนนิติบุคคล)

เมื่อได้รับเอกสารใบแจ้งความแล้ว สามารถเดินทางไปทำคู่มือจดทะเบียนรถเล่มใหม่ได้ที่หน่วยงานของกรมการขนส่งทางบกในจังหวัดหรือพื้นที่ที่รถจดทะเบียนไว้ กรณีจดทะเบียนรถไว้ในพื้นที่ต่างจังหวัดสามารถติดต่อขอทำเล่มทะเบียนรถยนต์เล่มใหม่ได้ที่สำนักงานขนส่งประจำจังหวัดนั้นๆ โดยในกรุงเทพมหานครมีสำนักงานขนส่งทั้งหมด 5 เขตพื้นที่ด้วยกัน ได้แก่

• สำนักงานขนส่งกรุงเทพฯ พื้นที่ 1 ถนนบางขุนเทียน-ชายทะเล
• สำนักงานขนส่งกรุงเทพฯ พื้นที่ 2 ถนนสวนผัก ตลิ่งชัน
• สำนักงานขนส่งกรุงเทพฯ พื้นที่ 3 ถนนสุขุมวิท ตรงข้ามซอยสุขุมวิท 62/1
• สำนักงานขนส่งกรุงเทพฯ พื้นที่ 4 ถนนสุวินทวงศ์ หนองจอก
• สำนักงานขนส่งกรุงเทพฯ พื้นที่ 5 ฝั่งตรงข้ามตลาดนัดจตุจักร
  
  

ค่าบริการในการขอเล่มทะเบียนประจำรถยนต์เล่มใหม่กรณีเล่มรถหาย คือ 55 บาท แบ่งเป็นค่าธรรมเนียมคำขอ 5 บาท และค่าธรรมเนียมใบแทนสมุดคู่มือจดทะเบียนรถ 50 บาท โดยจะได้รับเล่มรถใหม่ภายใน 1 วันทำการ และมีตราประทับ “ออกแทนเล่มที่สูญหาย” กรณีมีข้อสงสัยเกี่ยวกับการขอเล่มทะเบียนรถใหม่ หรือการแจ้งเล่มรถหาย สามารถสอบถามได้ที่กรมการขนส่งทางบกได้ โทร 0-2271-8888

กรณีเจ้าหน้าที่ตำรวจตรวจสอบพบว่าผู้ขับขี่หรือเจ้าของรถยนต์ไม่แสดงใบอนุญาตขับรถ หรือสมุดคู่มือจดทะเบียนรถ จะมีความผิดตามพระราชบัญญัติรถยนต์ พ.ศ.2522 มาตรา 66 ผู้ใดขับรถโดยไม่แสดงใบอนุญาตขับรถ และสำเนาภาพถ่ายใบคู่มือจดทะเบียนรถตาม มาตรา 42 ต้องระวางโทษปรับไม่เกินหนึ่งพันบาท

เนื่องจากพระราชบัญญัติรถยนต์ พ.ศ.2522 มาตรา 42 กำหนดว่าผู้ขับรถต้องได้รับใบอนุญาตขับรถและต้องมีใบอนุญาตขับรถและสำเนาภาพถ่ายใบคู่มือจดทะเบียนรถในขณะขับหรือควบคุมผู้ฝึกหัดขับรถเพื่อแสดงต่อเจ้าพนักงานได้ทันทีเว้นแต่ผู้ฝึกหัดขับรถยนต์ตามมาตรา 57

อย่างไรก็ตาม สำเนาเล่มทะเบียนรถที่ถ่ายเอกสารเก็บไว้ เนื่องจากเล่มทะเบียนตัวจริงอยู่กับบริษัทไฟแนนซ์ สามารถใช้เป็นหลักฐานยื่นแสดงต่อเจ้าหน้าที่ตำรวจได้กรณีที่เล่มรถหายและถูกเรียกตรวจค้น

สามารถขายรถได้ในกรณีเล่มรถหาย แต่ต้องทำเล่มทะเบียนรถยนต์ใหม่ให้เรียบร้อยก่อนการซื้อขาย เนื่องจากเจ้าของรถยนต์ต้องแสดงหลักฐานความเป็นเจ้าของรถยนต์ก่อนการซื้อขาย เพื่อยืนยันว่ารถที่นำมาซื้อขายไม่ใช่รถที่ถูกโจรกรรมมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งกรณีซื้อรถมือสอง รถเก่า หรือรถที่มีการขอออกเล่มทะเบียนรถยนต์ใหม่ กรณีซื้อขายรถที่ได้มาโดยไม่ถูกต้องตามกฎหมาย อาจเข้าข่ายความผิดฐานรับของโจรโดยไม่รู้ตัว

หลายคนสงสัยว่าเล่มทะเบียนรถหายทำอย่างไร เพราะเล่มทะเบียนรถจะระบุรายละเอียดรายละเอียดสำคัญเฉพาะตัวรถ ตัวอย่างเช่น รายการเปลี่ยนแปลงตัวรถ รายการโอนกรรมสิทธิ์รถ หรือรายการประวัติการครอบครองรถ ซึ่งเป็นอีกหนึ่งข้อมูลประกอบการพิจารณาตัดสินใจซื้อขายรถยนต์

ตัวอย่างการปลอมแปลงเล่มทะเบียนรถยนต์กรณีเล่มรถหาย เช่น การแจ้งเล่มรถหาย และขอทำเล่มรถใหม่เพื่อล้างประวัติการโอนกรรมสิทธิ์รถ หรือการเปลี่ยนแปลงตัวรถที่ไม่ถูกต้อง การนำเล่มรถที่ถูกตีตรายกเลิกเล่มไปแล้วมาสวมรอยใช้เป็นหลักฐานในการซื้อขายรถยนต์

หรือกรณีซื้อขายรถยนต์เก่าคลาสสิคหรือรถหายากเพื่อการสะสม หรือเพื่อจอดทิ้งไว้ไม่ใช้งาน ซึ่งรถประเภทนี้มักไม่มีเล่มทะเบียนประจำรถ เนื่องจากอาจมีการเปลี่ยนกรรมสิทธิ์ความเป็นเจ้าของมาแล้วหลายครั้ง รวมถึงเล่มรถหาย ขาดต่อภาษีต่อเนื่องมาเป็นเวลานาน ทำให้ไม่สามารถตามหาเจ้าของกรรมสิทธิ์ในตัวรถตัวจริง เพื่อขอรับมอบอำนาจแจ้งขอออกเล่มทะเบียนใหม่ได้ แม้ว่าเจ้าของรถในฐานะผู้ขาย สามารถมอบอำนาจให้ผู้ซื้อออกเล่มทะเบียนใหม่ได้

กรณีเล่มรถหาย ยังสามารถนำรถเข้าไฟแนนซ์ได้ตามปกติ โดยเจ้าของรถคนปัจจุบันต้องแจ้งทำเล่มทะเบียนรถใหม่ และนำมายื่นให้กับบริษัทไฟแนนซ์ แต่บริษัทไฟแนนซ์บางแห่งอาจจัดไฟแนนซ์ให้ในราคาที่ต่ำลงกว่าปกติ หรือาจไม่รับจัดไฟแนนซ์ให้ เนื่องจากเล่มทะเบียนรถเล่มใหม่จะมีเฉพาะข้อมูลรถในปัจจุบันเท่านั้น ไม่มีข้อมูลการเปลี่ยนแปลงกรมมสิทธิ์ หรือรายละเอียดการเปลี่ยนแปลงใดใดของตัวรถในอดีต ทำให้บริษัทไฟแนนซ์อาจมองว่ามีความเสี่ยงที่รถอาจจะถูกสวมรอย โจรกรรม และนำมาเข้าไฟแนนซ์อย่างไม่ถูกต้องตามกฎหมายได้

กรณีไม่มีเล่มทะเบียนรถอยู่กับตัว หรือเล่มรถหาย สามารถต่อภาษีรถยนต์ได้ ด้วยการใช้สำเนาเล่มทะเบียนรถยนต์ กรณีที่เล่มรถหาย และไม่มีสำเนาเล่มทะเบียนรถยนต์ เนื่องจากรถติดไฟแนนซ์ สามารถขอสำเนาทะเบียนรถกับบริษัทลิซซิ่งเพื่อใช้เป็นหลีกฐานแทนเล่มรถหายได้ รวมถึงสามารถคัดสำเนาเล่มทะเบียนรถที่กรมการขนส่งทางบกเช่นกัน

นอกจากนั้นแล้ว กรณีไม่มีสำเนาเอกสารคู่มือทะเบียนรถ ยังสามารถเลือกต่อภาษีรถยนต์โดยไม่ต้องใช้เอกสารเล่มรถ และใช้เอกสารใบคู่มือจดทะเบียนรถ พ.ร.บ. และใบรับรองตรวจสภาพรถ (กรณีรถเก่าอายุเกิน 7 ปี) แทนได้ผ่านช่องทางอื่นๆ ได้แก่ หน่วยงานของกรมการขนส่งทางบกทั่วประเทศ บริการรับชำระภาษีแบบเลื่อนล้อต่อภาษี (Drive-Thru for Tax)

หรือเลือกต่อภาษีรถยนต์ออนไลน์ได้เช่นกัน ใช้เพียงข้อมูลส่วนตัวของเจ้าของรถ ได้แก่ ชื่อ นามสกุล เลขบัตรประจำตัวประชาชน ที่อยู่จัดส่งเอกสารทางไปรษณีย์ และข้อมูลจากเอกสาร พ.ร.บ. โดยไม่ต้องยื่นเอกสารเล่มทะเบียนรถหรือข้อมูลกรมธรรม์ประกันรถยนต์แต่อย่างใด