ทำความรู้จักกับ Productivity Shame…เมื่อทำงานเท่าไหร่ก็รู้สึกว่ายังทำไม่มากพอ

เคยไหม? แค่อยากจะพักผ่อนหลังเลิกงานก็รู้สึกผิด เพราะคิดว่ามันเป็นเรื่องน่าละอายที่เราจะทำสิ่งที่ไม่ Productive บางคนถึงขั้นทำงานเสร็จไปหลายชิ้นแล้วแต่ก็ยังรู้สึกว่าทำเท่าไหร่ก็ไม่พอ อาการแบบนี้มาจากความรู้สึกที่เรียกว่า Productivity Shame หรือความรู้สึกละอายใจที่ตัวเองไม่ Productive ซึ่งส่งผลให้คนทำงานเกิดอาการเครียด หรือถึงขั้น Burnout วันนี้ JobThai เลยอยากพามาพบกับสาเหตุของการเกิดอาการเหล่านี้รวมถึงวิธีก้าวผ่านมันไปให้ได้

สาเหตุที่เกิด Productivity Shame

1. เราผูกคุณค่าตัวเองกับการบรรลุผลสำเร็จ
   ความละอายใจอาจเริ่มต้นมาจากความรู้สึกดีที่เราได้ทำอะไร ๆ จนสำเร็จ และเราเริ่มเอาความ Productive มาผูกกับคุณค่าในตัวเอง พอช่วงไหนที่รู้สึกว่าตัวเองไม่ Productive ก็จะรู้สึกว่าคุณค่าในตัวเองเหมือนลดลงตามไปด้วย ซึ่งการมองว่าตัวเองมีคุณค่าได้เพราะการทำงานมาก ๆ จะทำให้เรารู้สึกผิดแบบไม่มีจบสิ้น

2. ตั้งเป้าหมายเกินตัวเองจะทำได้
   บางครั้งเราตั้งเป้าหมายที่ใหญ่เกินจริง เช่น เราอยากทำยอดขายให้ดี แต่ไม่ได้ระบุขอบเขตให้ชัดเจน สิ่งที่เกิดขึ้นก็คือพอลงมือทำจริงแล้ว เราก็จะเริ่มรู้สึกว่ามันดูไม่มีอะไรคืบหน้าสักอย่างจนกลายเป็นความละอายใจในที่สุด

3. เปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่น
   อีกหนึ่งที่มาของความทุกข์คือการที่เราเอาตัวเองไปเทียบกับคนอื่น โดยเฉพาะเมื่อเรารู้สึกว่าตัวเองอยู่ท่ามกลางผู้คนที่ทำนู่นทำนี่สำเร็จมากมาย ซึ่งในความจริง ถ้าเราจะพูดถึงเรื่องความ Productive แล้ว การลงมือทำอย่างสม่ำเสมอนับว่าสำคัญไม่แพ้การไปให้ถึงเป้าหมายเลย

วิธีก้าวผ่าน Productivity Shame

1. กำหนดนิยามคำว่า “พอ” ซะใหม่
   เราต้องหาคำตอบให้ได้ว่าคำว่า “พอ” ของเราคืออะไร ทำใจยอมรับว่ายังไงวันวันนึงก็ต้องมีสิ่งที่ทำให้เราทำงานไม่เต็มที่เข้ามาบ้าง เช่น ความเหนื่อยล้า และสิ่งรบกวนต่าง ๆ เพราะฉะนั้นก็ลองปรับมุมมองใหม่ว่าวันดี ๆ วันนึงมันควรจะเป็นยังไงเพื่อไม่ให้ตัวเองมัวแต่โฟกัสอยู่แค่ความ Productive

2. ตั้งเป้าหมายที่เป็นไปได้ จับต้องได้
   เมื่อเป้าหมายชัดและจับต้องได้ เราจะเริ่มมองเห็นความก้าวหน้าที่ชัดเจน ซึ่งจะช่วยเสริมพลังใจได้ดีเมื่อเห็นตัวเองกำลังเข้าใกล้เป้าหมายเรื่อย ๆ โดยทุกครั้งที่จะตั้งเป้าหมายเราต้องดูว่า “เราอยากประสบความสำเร็จในเรื่องอะไร” “เราจะไปถึงจุดนั้นได้ยังไง” และ “ทำไมเราถึงอยากทำมันให้สำเร็จ”

3. หยุดคิดว่าคนอื่นทำอะไร ๆ เยอะกว่าตัวเอง
   จงเห็นคุณค่าในทุก ๆ ขั้นตอนการทำงานให้มากขึ้น มองคนอื่นเป็นแรงบันดาลใจได้แต่ก็อย่าเอาตัวเองไปเปรียบเทียบกับเขา แต่ละคนก็มีเงื่อนไขในชีวิตไม่เหมือนกัน ยังไงการลงมือทำสิ่งเล็ก ๆ อย่างสม่ำเสมอก็จะพาเราไปถึงความสำเร็จในท้ายที่สุดเอง ที่สำคัญคืออย่าเอาปริมาณมาเป็นตัววัดความ Productive

4. ย้ำให้ตัวเองเห็นว่าที่ทำมาไม่เสียเปล่า
   เตือนให้ตัวเองเห็นว่าตอนนี้ตัวเองทำไปมากขนาดไหนแล้วโดยเราสามารถเขียนไทม์ไลน์การทำงานที่มีเป้าหมายอยู่ตรงปลายทางเพื่อให้เห็นความคืบหน้าว่าตอนนี้เราทำไปกี่เปอร์เซ็นต์แล้วและมาไกลจากจุดเริ่มต้นมากแค่ไหน

5. เอ็นจอยเวลาส่วนตัวเมื่อเลิกงาน
   ปิดการแจ้งเตือนจากเรื่องงานเมื่อถึงเวลาส่วนตัวเพื่อให้สมองได้รีชาร์จ อย่าปล่อยความละอายใจมาบังคับให้เราต้องเปิดดูงาน ตัดตัวเองออกจากสิ่งต่าง ๆ ที่อาจทำให้จิตใจอ่อนล้า ทั้งโซเชียลมีเดีย หรือพอดแคสต์บางรายการที่เล่าถึงความสำเร็จจนทำให้เรารู้สึกว่าตัวเองยังไม่ดีพอ และทำกิจกรรมที่เราได้อยู่กับตัวเองจริง ๆ เช่น การอ่านหนังสือ การวาดภาพ

ความละอายใจไม่ใช่สิ่งที่จะช่วยผลักดันความ Productive ในการทำงานของเราได้อย่างแท้จริง ถึงมันจะปลุกให้เราลุกขึ้นมาทำอะไรบางอย่างได้ แต่เราก็อาจจะไม่ได้ทำเพราะอยากทำ เมื่อรู้สึกว่าตัวเองยังทำไม่มากพอกให้เตือนตัวเองว่า “วันนี้ฉันเต็มที่กับมันแล้วและฉันสมควรได้พักเพื่อเอาแรงมาทำมันต่อในวันพรุ่งนี้”