เชงเม้ง 2567 ตรงกับวันไหน สำคัญอย่างไร วิธีจัดของไหว้ และทำความสะอาดฮวงซุ้ย

เชงเม้ง 2567 อีกวันสำคัญสำหรับชาวไทยเชื้อสายจีน มีขึ้นเพื่อทำการรำลึกถึงและแสดงความเคารพต่อบรรพบุรุษผู้ล่วงลับโดยทำเป็นประเพณีในทุกปี ถือเป็นอีกวันที่จะเป็นโอกาสดีในการรวมญาติ ให้ลูกหลานจากสายต่าง ๆ ของตระกูลมาพบปะ ทำความรู้จัก และแสดงความกตัญญูต่อที่มีต่อผู้หลักผู้ใหญ่ของบ้าน จึงถือเป็นอีเวนต์ใหญ่อีกอย่างหนึ่งที่เด็ก ๆ ที่เกิดในครอบครัวซึ่งมีเชื้อสายจีนคุ้นเคยกันเป็นอย่างดี 

ทว่าแม้จะต้องติดตามที่บ้านเพื่อไปร่วมพิธีในวันเช็งเม้งอยู่ทุกปีแต่หลัก ๆ แล้วผู้ที่ต้องจัดเตรียมงานหรือของไหว้เชงเม้ง รวมถึงดูแลในขั้นตอนการประกอบพิธีต่าง ๆ ก็มักเป็นผู้ใหญ่ผู้มีประสบการณ์ แต่เมื่อตอนนี้เด็ก ๆ ในวันวานเติบโตจนต้องกลายมาเป็นผู้นำบ้างก็ต้องจัดการกันให้ดี  

แรบบิท แคร์ จึงพร้อมจะเป็นตัวช่วยที่จะเตรียมข้อมูลเกี่ยวกับพิธีการ วันไหว้ของปีนี้ อาหารไหว้เชงเม้ง ของไหว้เช็งเม้ง มีอะไรบ้าง ผลไม้ไหว้เช็งเม้ง มีอะไรบ้าง ขั้นตอนการไหว้เชงเม้งหรือสิ่งที่ต้องรู้หรือห้ามทำต่าง ๆ เตรียมมาให้อ่านจะได้จัดการทุกอย่างกันได้อย่างราบรื่นนั่นเอง

เชงเม้ง 2567 ตรงกับวันที่เท่าไหร่ ?

โดยปกติแล้ววันเชงเม้งของจีนนั้นจะเริ่มขึ้นในช่วงเดือน 5 ของปี (ประมาณช่วงต้นเดือนเมษายน) ซึ่งในปีนี้ช่วงเทศกาลดังกล่าวของจีนจะอยู่ระหว่างวันที่ 5-20 เมษายน 

ในส่วนของวันไหว้บรรพบุรุษหรือเชงเม้ง 2567 ของไทยเรานั้นปกติแล้วจะยึดวันที่ตรงกับวันที่ 5 เมษายนเป็นหลักโดยชาวไทยเชื้อสายจีนที่นี่จะนิยมนับ 3 วันก่อนถึงและ 3 วันให้หลัง รวมเป็นเทศกาลเช็ งเม้ ง หรือก็คือจะนับรวมระยะเวลาของเทศกาลตั้งแต่วันที่ 2-8 เมษายนนั่นเอง (คนไทยเชื้อสายจีนทางภาคใต้จะยึดวันที่ 4 เมษายน เป็นหลัก เร็วกว่าพื้นที่อื่น ๆ 1 วัน)

และเนื่องด้วยสถานการณ์ทางด้านจราจรและเพื่ออำนวยความสะดวกแก่ลูกหลานที่ต้องเดินทางไกลเพื่อไปแสดงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษในปีนี้จึงได้มีการขยายช่วงเวลาของเทศกาลเชงเม้งให้เร็วขึ้นถึง 3 สัปดาห์ เป็นระยะเวลาตั้งแต่ วันที่ 15 มีนาคม-8 เมษายน

ความหมายของเชงเม้ง

แม้จะได้ยินกันมานานแต่ แรบบิท แคร์ เชื่อว่ายังมีอีกหลายคนที่ยังไม่รู้ถึงความหมายของคำว่าเชงเม้ง ซึ่งความจริงแล้วเป็นการนำคำที่มีความหมายดีมาก 2 คำมาประกอบกัน คือ

• คำว่า ‘เชง’ มีความหมายว่า ‘สะอาด บริสุทธิ์’
• คำว่า ‘เม้ง’ มีความหมายว่า ‘สว่าง’
• เมื่อนำคำว่า ‘เชง+เม้ง’ จึงได้ความหมายว่า ‘ช่วงเวลาแห่งความแจ่มใสรื่นรมย์’ นั่นเอง 

เชงเม้ง 2567 สำคัญอย่างไร 

อย่างที่ทราบกันว่า ‘เชงเม้ง’ ถือเป็นเทศกาลที่สำคัญมากที่สุดเทศการหนึ่งของชาวจีน เนื่องจากเป็นวันสำหรับการแสดงความกตัญญูกตเวทีและไว้ทุกข์แก่เหล่าบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว โดยจะมีการทำความสะอาดหลุมศพหรือที่เรียกกันว่า ‘ฮวงซุ้ย’ รวมถึงประกอบพิธีเซ่นไหว้อาหารคาวหวาน ผลไม้ต่าง ๆ เพื่อไหว้และถือเป็นการทำตามความเชื่อในเรื่องการส่งอาหารและสิ่งของต่าง ๆ ไว้ให้บรรพบุรุษซึ่งอยู่ในปรโลกหรืออีกภพหนึ่งได้มีกินมีใช้

อีกหนึ่งความสำคัญของเทศกาลเชงเม้ง คือ เป็นวันที่เครือญาติ ลูก-หลาน ได้มีการมารวมกันอย่างพร้อมหน้า มีปฏิสัมพันธ์และทำกิจกรรมร่วมกัน ช่วยเพิ่มความสนิทสนม กระชับความสัมพันธ์ให้แน่นแฟ้นรวมถึงลดระยะห่างระหว่างสมาชิกภายในครอบครัว 

สำหรับผู้ใหญ่ท่านไหนที่คิดว่าตัวเองเริ่มก้าวเข้าถึงวัยที่เรียกได้ว่าจะเป็นผู้อาวุโสภายในบ้าน แน่นอนว่าการมาร่วมเทศกาลเชงเม้ง 2567 นี้คงเป็นอีกครั้งหนึ่งที่ได้ถือโอกาสปลดปลงและทำความเข้าใจว่าชีวิตเรานั้นต่างไม่เที่ยง หากคุณเป็นอีกคนหนึ่งที่อยากทิ้งอะไรไว้ให้ลูกหลานเมื่อสักวันต้องจากภพนี้ไป ให้คนข้างหลังมีกินมีใช้มีแรงกำลังกลับมาไหว้ ก็อย่าลืมทำประกันชีวิตไว้ จะได้หมดห่วงเมื่อถึงวันที่ไม่ได้อยู่ดูแลพวกเขาอีกต่อไปนั่นเอง

ไหว้เชงเม้ง 2567 ไหว้ตอนไหน?

โดยปกติแล้วในการไหว้เช็งเม้งแต่ละครอบครัวจะนัดรวมตัวกันตั้งแต่เช้าตรู่และทำพิธีในตอนเช้า ดังนั้นจึงจำเป็นต้องมีการวางแผนและคำนวณระยะเวลาการเดินทางให้ดี เป็นเหตุว่าในทุก ๆ ปี จะมีลูกหลานที่บ้านอยู่ไกลสุสานที่ต้องออกเดินทางตั้งแต่ ตี 2-ตี 3 กันเลยทีเดียว

เชงเม้งต้องทำอะไรบ้าง พร้อม ขั้นตอนทำพิธีเชงเม้ง

เมื่อถึงวันเช็งเม้งแล้วจะต้องทำอะไร หรือมีขั้นตอนในการดำเนินพิธีต่าง ๆ อย่างไรบ้าง แรบบิท แคร์ สรุปมาให้ เชงเม้ง 2567 นี้มั่นใจ ไม่พลาดแน่นอน!

ทำความสะอาดสุสาน ‘ฮวงซุ้ย’ 

สิ่งที่ต้องทำอย่างแรกเมื่อถึงเทศกาลเชงเม้ง คือ ทำความสะอาดบริเวณฮวงซุ้ยให้สะอาดเอี่ยม เติมสีป้ายชื่อที่อาจซีดเซียวตามกาลเวลาโดยเขียนชื่อบรรพบุรุษผู้ล่วงลับด้วยสีเขียว หรือสีเขียวขลิบทอง มีข้อควรระวังคือขณะทำความสะอาดไม่ควรถอนหญ้า เนื่องจากอาจกระทบกับตำแหน่งต้องห้าม เช่น ทิศอสูร ทิศแตกสลาย ทิศดาวเบญจภูติ

ตกแต่งบริเวณสุสาน ‘ฮวงซุ้ย’ 

ในเทศกาลเชงเม้งจะมีการตกแต่งฮวงซุ้ยบรรพบุรุษด้วยม้วนสายรุ้ง กากเพชร ติดและโปรยกระดาษสีสันสดใสทั่วบริเวณสุสาน แต่สิ่งที่ห้ามทำ คือ ห้ามปักธงลงบนบริเวณหลังเต่า จะถือว่าเป็นการทิ่มแทงที่พักผ่อนของบรรพบุรุษ และมีความเชื่อที่ว่าจะทำให้หลังคาบ้านของท่านรั่วอีกด้วย

กราบไหว้เจ้าที่ผู้คอยปกปักรักษา (โถ่วตี่กง)

ก่อนกราบไหว้บรรพบุรุษในเทสกาลเชงเม้งจะทำการกราบไหว้เจ้าที่โดยจัดวางของไหว้ถวายเพื่อเป็นการให้เกียรติและแสดงความขอบคุณที่ช่วยดูแลและคุ้มครอง โดยจะจัดเตรียมของไหว้ ดังนี้ 

• เทียน 1 คู่
• ธูป 5 ดอก (สามารถปักลงบนฟักได้)
• เหล้า 5 ถ้วย
• ชา 5 ถ้วย
• ผลไม้ 3 หรือ 5 
• ขนม 3 อย่าง เช่น ขนมอี๋ ขนมถ้วยฟู ข้าวเหนียวกวน
• เนื้อสัตว์ 3 อย่าง เช่น ไก่ ปลา เป็ด
• กระดาษเงิน กระดาษทอง

*การไหว้เจ้าที่ในเทศกาลเชงเม้งควรงดเว้นการถวายเนื้อหมูเพราะเจ้าที่บางแห่งเป็นอิสลาม

กราบไหว้ดวงวิญญาณของบรรพบุรุษ

จัดวางของไหว้ที่ได้เตรียมไว้และให้ผู้อาวุโสในบ้านนำให้ลูกหลานทำการไหว้เพื่อระลึกถึงพระคุณของพ่อ-แม่ บรรพบุรุษผู้ล่วงลับ โดยในการไหว้บรรพบุรุษสำหรับเชงเม้งนั้นจะจัดเตรียมของไหว้ ดังนี้

• เทียน 1 คู่
• ธูปตามจำนวนบรรพบุรุษที่ไหว้ (ท่านละ 1 ดอก)
• เหล้า 3 ถ้วย
• ชา 3 ถ้วย
• อาหารไหว้เช็งเม้ง ผลไม้ ขนม (จะกล่าวอย่างละเอียดในหัวข้อถัดไป)
• กระดาษเงิน กระดาษทอง

*การจัดวางของถวายเชงเม้งห้ามวางบริเวณแท่นหน้าเจี๊ยะปี (ป้ายหินชื่อบรรพบุรุษ) เพราะเป็นทางเข้าออกของดวงวิญญาณบรรพบุรุษ

เผากระดาษเงิน-กระดาษทองและจุดประทัด

หลังจากขั้นตอนไหว้บรรพบุรุษและเทียนใกล้หมดจะให้เหล่าลูกหลานตีวงล้อมด้วยหวายเป็นการกำหนดขอบเขตว่าสิ่งที่กำลังจะเผาเป็นสิ่งที่ส่งให้บรรพบุรุษครอบครัวนี้เท่านั้นเพราะเซ่นไหว้ในเทศกาลเชงเม้งถือเป็นการไหว้บรรพบุรุษบ้านตัวเองจึงต้องป้องกันการแย่งชิงจากดวงวิญญาณอื่น ๆ จากนั้นเผากระดาษเงินกระดาษทอง และสิ่งที่ต้องการส่งไปถึงบรรพบุรุษ (ผู้ตีวงล้อมในพิธีต้องเป็นลูกหลานในบ้านเท่านั้น)

เมื่อธูปหมดก็ถึงเวลาลาของไหว้ จากนั้นหลายครอบครัวนิยมล้อมวงรับประทานอาหารเพื่อแสดงความสามัคคีและจุดประทัดเพื่อความเป็นสิริมงคลในเทศกาลเชงเม้ง 

จัดของไหว้ เชงเม้ง 2567

นอกจาก ธูป เทียน เหล้า ชา กระดาษเงิน-กระดาษทองต่าง ๆ แล้ว สิ่งที่จำเป็นและขาดไม่ได้สำหรับจัดเตรียมของไหว้ก็คือ อาหารไหว้เชงเม้ง ผลไม้ไหว้เช็งเม้ง มีอะไรบ้าง มาดูไปพร้อมกัน

• ข้าวสวยเตรียมใส่ถ้วยพร้อมตะเกียบ
• เส้นบะหมี่สด
• อาหาร 3-5 อย่าง
• เนื้อสัตว์ 3 อย่างขึ้นไป เช่น ไก่ต้ม 1 ตัว หมูสามชั้นต้ม 1 ชิ้น (ครึ่งกิโลกรัมขึ้นไป) เป็ด 1 ตัว
• ขนม 3 อย่าง เช่น ขนมเต่า(ขนมกู้)  เต่เหลี่ยว ข้าวเหนียวกวน ขนมถ้วยฟู (ฮวดโก้ย)
• ผลไม้ที่เป็นมงคลบรรพบุรุษชอบทาน เช่น แก้วมังกร แอปเปิล ทับทิม ส้ม 

สิ่งที่ห้ามทำ เชงเม้ง 2567

หลังจากรับทราบสิ่งที่ต้องทำ-ต้องเตรียมสำหรับ เชงเม้ง 2567 กันไปแล้ว ก็ต้องรู้สิ่งที่ถือเป็นเรื่องต้องห้าม อย่าทำเด็ดขาดเพื่อความเป็นสิริมงคลและความปลอดภัย

• ห้ามทำการเซ่นไหว้ร่วมกันครอบครัวอื่น : ในวันเชงเม้งมีข้อห้ามที่ว่าหากไม่ใช่ครอบครัวเดียวกันห้ามไปร่วมไหว้ด้วยเด็ดขาดเพราะจะทำให้เกิดโชคร้ายกับตัวเองได้

• ไม่ควรแต่งตัวสีสันสดใสไปสุสาน : เพราะการแต่งตัวสีสันสดใสไปทำพิธีเชงเม้งจะถือเป็นการไม่แสดงความเคารพต่อบรรพบุรุษผู้ล่วงลับ 

• หญิงมีครรภ์/มีประจำเดือนไม่ควรไปสุสาน : เพราะอาจกระทบต่อสุขภาพได้ ซึ่งความจริงแล้วเป็นกุศโลบายป้องกันการเกิดอุบัติเหตุหรืออันตรายต่อผู้หญิงที่มีครรภ์หรือร่างกายอยู่ในช่วงอ่อนแอ

• ห้ามถ่ายรูปในสุสาน : เมื่อไปไหว้บรรพบุรุษในวันเชงเม้ง ควรตั้งใจทำพิธีและเซ่นไหว้ และมีความเชื่อว่าไม่ควรถ่ายรูปหมู่เพราะอาจกระทบกับหยินหยางผู้ไหว้ได้

• ห้ามปลูกต้นไม้บนสุสาน : ซึ่งเป็นความเชื่อตามหลักของฮวงจุ้ย อีกทั้งรากไม้อาจรบกวนฮวงซุ้ยอันเป็นที่พักผ่อนของบรรพบุรุษ และทำให้ฐานสุสานแตกร้าว

• ห้ามมีการทะเลาะเบาะแว้ง : เพราะนอกจากเพื่อระลึกบุญคุณ-ไว้อาลัยแก่บรรพบุรุษ เชงเม้งยังเป็นเทศกาลสำหรับให้ลูกหลานมาพบกัน แสดงความสามัคคีกลมเกลียวต่อหน้าบรรพบุรุษ จึงห้ามให้มีการทะเลาะเบาะแว้งกันอย่างเด็ดขาด ต้องพูดจา และคิดแต่สิ่งดี ๆ

• อยู่ที่ฮวงซุ้ยของครอบครัวตัวเองเท่านั้น : เมื่อไปยังสุสานในวันเชงเม้งห้ามเดินไปทั่วหรือไปนั่งบริเวณสุสานอื่น ๆ หรือฮวงซุ้ยของคนที่ไม่รู้จัก

• เวลาเรียกใครทำอะไร ห้ามพูดลอย ๆ : เมื่อไปร่วมเทศกาลเชงเม้งยังสุสานการพูดสนทนาต้องมีการเรียกชื่อระบุตัวตนเพื่อการขานรับเท่านั้น ห้ามพูดลอย ๆ  เช่น มากินข้าวกัน มานั่งด้วยกัน กลับบ้านกัน อย่างเด็ดขาด

Tips : สำหรับผู้ที่ร่างกายไม่แข็งแรงหรือมีจิตอ่อนแต่อยากไปร่วมพิธีเชงเม้งบริเวณสุสานอาจพกสิ่งของมงคลติดตัวไว้เพื่อช่วยขับไล่พลังงานไม่ดี เช่น หยกมงคล หยกพกที่แกะสลักเป็นรูปเทพเจ้าต่าง ๆ 

วิธีการวางตัวของผู้ใหญ่ในวันเชงเม้ง 2567

แน่นอนว่าเมื่อยุคสมัยเปลี่ยนไปความแตกต่างด้านความคิดความอ่านและทัศนคติในการมองสิ่งต่าง ๆ ของหลาย ๆ คนก็มีการปรับเปลี่ยนตามไปด้วย โดยเฉพาะความคิดอ่านของผู้ใหญ่และเด็กภายในบ้านที่จะมีสิ่งที่เรียกว่าช่องว่างระหว่างวัยมาคั่นกลางอยู่ ดังนั้นเพื่อความสมานฉันท์ภายในครอบครัว ไม่ว่าจะผู้ใหญ่หรือเด็กก็ควรเรียนรู้ที่จะวางตัว เมื่อถึงวันรวมญาติ เชงเม้ง 2567 นี้จะได้มีแต่ความชื่นมื่น บรรพบุรุษวางใจ

• ไม่ยึดติดความคิดของตัวเองเป็นใหญ่เพียงฝ่ายเดียว ต้องรู้จักรับฟังลูกหลานอย่างมีเหตุผล

• ไม่ถามเรื่องจุกจิกหรือสิ่งที่เป็นเรื่องส่วนตัวเกินไป โดยเฉพาะเมื่อเป็นญาติห่าง ๆ ที่ไม่ค่อยได้พบหน้ากัน ซึ่งนับว่าเป็นมารยาททางสังคมขั้นพื้นฐาน

• หากลูกหลานทำสิ่งที่ผิดหรือมีข้อผิดพลาดระหว่างการดำเนินพิธีเกิดขึ้นให้บอกกล่าวด้วยความปรานี ติเพื่อปรับปรุงแก้ไข ไม่สาดอารมณ์หรือใช้ถ้อยคำไม่ดี

• เลือกพูดคุยแต่สิ่งดี ๆ หยิบยกหัวข้อดี ๆ ขึ้นมาเป็นหัวข้อสนทนา รู้จักมองเห็นและพูดสิ่งดี ๆ ของลูกหลานในเชิงบวก 

• ไม่เอาแต่พูดเรื่องในแง่ลบขึ้นมาจะทำลายบรรยากาศ หากหวังดีจากใจจริงและต้องการเตือนควรเตือนอย่างอ้อมค้อม หรือเตือนผ่านผู้ที่สนิทกันเป็นการส่วนตัว ไม่หยิบยกมาตำหนิกลางวง 

• วางตัวเป็นผู้ใหญ่ที่มีความอารีและความสงบให้ลูกหลานกล้าเข้าหาและไว้วางใจที่จะเข้ามาขอคำปรึกษาอย่างผู้ที่อาบน้ำร้อนมาก่อน

• รู้จักขอโทษเมื่อรู้ตัวว่าผิด

เพียงเท่านี้รับรองเลยว่าคุณจะกลายเป็นผู้ใหญ่หรือผู้อาวุโสตัวอย่าง ที่เด็ก ๆ ในบ้านต่างรักและอยากจะใกล้ชิด ไม่ว่าจะเทศกาลเชงเม้งหรือเทศกาลไหน ๆ ก็กระตือรือร้นและอยากมาร่วมวันร่วมญาติ เนื่องจากชื่นชอบบรรยากาศและอบอุ่นใจที่มีผู้ใหญ่ในบ้านที่เข้าอกเข้าใจ

วิธีการวางตัวของผู้น้อยในวันเชงเม้ง 2567

นอกจากผู้ใหญ่ที่จะต้องเรียนรู้ในเรื่องการวางตัวแล้ว เด็ก ๆ หรือลูกหลานในบ้านเองก็ต้องรู้จักการวางตัวให้เหมาะสมและทำความเข้าใจผู้อาวุโสในบ้านเป็นการพบกันคนละครึ่งทางเช่นกัน อย่างคำกล่าวที่ว่าตบมือข้างเดียวไม่ดัง หากทั้งผู้ใหญ่และเด็กไม่ร่วมมือกัน เชงเม้ง 2567 นี้มีหวังงานกร่อยอย่างแน่นอน

• รู้จักทำตัวอ่อนน้อม ให้ความเคารพผู้ใหญ่ในบ้าน ยิ้มแย้มแจ่มใส

• ไม่แสดงกิริยาอาการไม่พอใจ แต่เมื่อมีเรื่องไม่ถูกต้องให้พยายามอธิบายด้วยเหตุผล

• หลีกเลี่ยงการปะทะคารมและเลือกที่จะเงียบหรือขอให้ผู้ใหญ่ท่านอื่นช่วยอธิบายแทน

• เรียนรู้ที่จะเข้าหาผู้ใหญ่ก่อนบ้าง นำอ่อนเข้าชนแข็ง ไม่แรงมาก็แรงกลับ

• ใช้ความน่าสงสารแทนความแข็งกร้าว อาจลองพูดจาตัดพ้อแสดงออกว่าน้อยใจหรือเสียใจต่อคำพูดที่โดนกล่าวใส่ ผู้ใหญ่ส่วนมากมักรู้ตัวและรู้สึกผิดจนไม่ทำอีก เพราะหากเราแรงกลับทันทีอาจทำให้เรื่องราวบานปลายและทำให้โดนมองว่าเป็นเด็กก้าวร้าวไร้เหตุผล

• รู้จักชื่นชมและแสดงความรักต่อผู้อาวุโสในบ้านเมื่อท่านทำตัวน่ารัก พูดสิ่งดี ๆ หรือเปิดบทสนทนาในเชิงบวก

• รู้จักขอโทษเมื่อรู้ตัวว่าผิด

เพราะวันสำคัญอย่างวันเชงเม้งหรือการรวมญาติไม่ควรเป็นวันที่เต็มไปด้วยความวุ่นวายใจหรือความไม่สะดวกใจของสมาชิกภายในครอบครัวและคนในบ้าน ควรเรียนรู้ที่จะเข้าอกเข้าใจกันทั้งสองฝ่าย เพื่อบรรยากาศดี ๆ และความแน่นแฟ้นกลมเกลียวของคนในครอบครัว