ลอยอังคารคืออะไร? ลำดับพิธีการมีอะไรบ้าง และมีค่าใช้จ่ายเท่าไหร่?

ไม่ว่าคุณจะมีความเชื่อแบบไหน แต่ครั้นจะต้องบอกลาคนที่คุณรัก คุณเคารพ แน่นอนว่าทุกคนต้องการให้การจากลานั้น ๆ เป็นไปอย่างสงบ สง่างาม และมีเกียรติ หนึ่งในวิธีทางความเชื่อของหลาย ๆ คน ไม่ใช่แค่ศาสนาพุทธ แต่ศาสนาคริสต์ หรือฮินดูก็มี คือวิธีการลอยอังคาร ลอยเถ้ากระดูก ณ ริมแม่น้ำ ทะเล หรือจะเป็นสถานที่ที่บุคคลผู้เสียชีวิตรัก แต่ลอยอังคารคืออะไร ? จัดทำไม ? มีลำดับพิธีการอย่างไร ? และที่สำคัญ ค่าใช้จ่ายประมาณเท่าไหร่ ?

ลอยอังคาร คืออะไร ?

ลอยอังคาร คือพิธีกรรมที่เครือญาติมิตรของผู้วายชนม์รวมตัวกันเพื่อโปรยเถ้ากระดูก หรืออัฐิของผู้เสียชีวิตลงแม่น้ำ ปากน้ำ หรือทะเล นิยมโปรยลงผืนน้ำขนาดใหญ่ เพื่อเป็นการส่งดวงวิญญาณ ให้กลับสู่ธรรมชาติ กลับสู่สามัญ เพื่อให้ผู้ล่วงลับไปสู่ภพภูมิที่ดีและมีความสงบร่มเย็น พร้อมกันนั้นผู้ที่ยังมีชีวิตอยู่ต่อได้ปล่อยวางบ่วงหรือห่วงต่าง ๆ ที่ยังมีกับผู้ที่จากไป 

ที่มาของการลอยอังคาร 

บันทึกทางประวัติศาสตร์กล่าวชัดเจนว่าพิธีการทิ้งอัฐิลงสู่ทะเล หรือแม่น้ำ มีมาตั้งแต่ยุคสมัยโบราณ และมีอยู่ในแทบจะทุกศาสนา ความเชื่อ ตั้งแต่ฮินดู อียิปต์โบราณ ไปจนถึงศาสนาคริสต์ กรีกโรมันโบราณ หรือแม้กระทั่งพุทธ ก็ล้วนแต่มีพิธีการโปรยอัฐิ กลับสู่ธรรมชาติทั้งหมด

ซึ่งสำหรับประเทศไทยบ้านเรา ทฤษฎีที่น่าจะเป็นไปได้ที่สุดคือพิธีการลอยอังคาร เป็นความเชื่อที่ถูกนำเข้ามาโดยชาวฮินดู เพราะคำว่า ‘อังคาร’ มาจากคำว่า ‘องฺคาร’ หรือ อัง-คา-ระ เป็นภาษาบาลีสัน-สันสกฤต ซึ่งแปลว่าเถ้าถ่าน ฉะนั้นจึงแปลตรงตัวคือการลอยเถ้าถ่าน ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของพิธีทำศพของชาวฮินดูในอินเดียมาช้านาน เผาศพริมแม่น้ำคงคาและทิ้งเถ้าถ่านลงสู่แม่น้ำเลย 

ลอยอังคาร ต้องใช้อะไรบ้าง ?

อุปกรณ์ส่วนมากจะถูกจัดเตรียมไว้โดยวัด หรือสถานที่อยู่แล้ว รวมถึงขึ้นอยู่กับรูปแบบการลอยอังคาร บางสิ่งอย่างอาจไม่จำเป็น เช่นหากคุณไม่ต้องออกเรือไปไกลๆ ก็ไม่จำเป็นที่จะต้องทำพิธีบูชาแม่ย่านางเรือ เป็นต้น

อุปกรณ์สำหรับบูชาแม่ย่านางเรือ

• ดอกไม้สด 1 กำ หรือ พวงมาลัย 1 พวง
• ธูป 7 ดอก เทียน 1 เล่ม
• พานเล็ก 1 ใบ 
• เชือกสำหรับผูกมัด ธูป เทียน ดอกไม้ ที่หัวเรือ
• เครื่องสังเวย เช่น น้ำ อาหารหวาน/คาว

สำหรับไหว้อังคาร 

• ลุ้งสำหรับใส่อังคาร 
• พวงมาลัย 1 พวง
• ดอกมะลิ กลีบกุหลาบ หรือ ดอกไม้อื่นๆ 
• น้ำอบไทย 1 ขวด
• ธูป เทียน 1 ชุด
• สายสิญจน์ 1 ม้วน
• ผ้าขาว 1 ผืน 
• พานโตก 1 ใบ
• พานก้นลึก 1 ใบ
• พานก้นตื้น 1 ใบ
• ไม้ขีดไฟ/ไฟแช็ค

สำหรับบูชาเจ้าแม่นที – ท้าวสีทันดร 

• กระทงดอกไม้ 1 กระทง
• ธูป 7 ดอก เทียน 1 เล่ม
• พานโตก (ขนาดกลาง) 1 ใบ

ลุ้งลอยอังคาร คืออะไร ?

ลุ้ง หรือลุ่ง คือภาชนะคล้ายโกศ หรือชามก้นลึก ที่ใช้ในการใส่เถ้ากระดูก สำหรับการลอยอังคาร โดยลุ้งจะถูกปั้นขึ้นจากดินเผาทั้งหมด 100% ทำให้สามารถทิ้งลงไปทั้งหมดในแม่น้ำ หรือทะเลได้เลย ไม่สร้างขยะ หรือมลพิษให้กับแม่น้ำ หรือทะเล ฉะนั้นสำหรับใครที่ต้องการทิ้งลุ้งลงไปทั้งหมด จะต้องตรวจสอบให้ดีก่อนว่าทำมาจากดินปั้นจริง ๆ ไม่ได้ใช้กระเบื้อง หรือวัสดุที่ไม่ย่อยสลาย ทิ้งลงในน้ำ

ขั้นตอนพิธีลอยอังคาร

เช่นเดียวกับอุปกรณ์ ลำดับขั้นตอน หรือรูปแบบพิธีกรรม ก็จะขึ้นอยู่กับแต่ละครอบครัว และความเชื่อ ทั้งนี้ทั้งนั้นพิธีการที่จะขอยกตัวอย่าง จะเป็นรูปแบบของพิธีแบบเต็ม เพื่อให้เห็นภาพรูปแบบพิธีครบวงจร และหากใครต้องการตัดส่วนไหนออกจากพิธี เพื่อให้งานเรียบง่ายขึ้น ก็สามารถทำได้

บูชาแม่ย่านางเรือ (สำหรับพิธีที่ต้องการลอยอังคารกลางน่านน้ำ)

ผู้นำพิธี นำเครือญาติมิตรภายในพิธีสวดมนต์บนชายฝั่งเพื่อขอให้พิธีผ่านไปได้อย่างราบรื่นที่สุด ให้แม่ย่านางช่วยปกปักษ์ทุกคนในพิธี จากนั้นก็ทำการลงเรือ โดยญาติผู้ใหญ่ ผู้อาวุโสลงเรือก่อน จากนั้นค่อยให้เด็ก ๆ ลง

ไหว้อังคารบนเรือก่อนทำพิธีลอยน้ำ 

เมื่อเรือแล่นมาถึงจุดที่จะทำพิธีลอยอังคารแล้วให้หยุดเรือลอยลำ ผู้นำพิธีจัดการเตรียมอุปกรณ์ เตรียมลุ้งอังคารให้เรียบร้อย จุดธูปเทียนไหว้อังคารและสรงด้วยน้ำอบไทย โรยดอกมะลิ กลีบกุหลาบ และดอกไม้อื่น ๆ ไหว้อังคาร จากนั้นจึงห่อลุ้งอังคารด้วยผ้าขาวแล้วรวบด้วยสายสิญจน์ทำเป็นจุกข้างบนและสอดพวงมาลัยเข้าไป

บูชาเจ้าแม่นที-ท้าวสีทันดร (สำหรับพิธีที่ต้องการลอยอังคารกลางน่านน้ำ)

เป็นเหมือนพิธีเปิดน่านน้ำ บูชาเจ้าแม่นที และท้าวสีทันดร ผู้นำ หรือประธานพิธีจุดเทียนธูป จากนั้นลอยกระทงเพื่อเปิดทาง แล้วจึงจัดพิธีลอยอังคารจริง ๆ ได้

เริ่มพิธีลอยอังคาร

ยืนไว้อาลัยประมาณ 1 นาที จากนั้นจึงโยนเหรียญลงน้ำ เพื่อซื้อที่ตามธรรมเนียม ให้ใช้สายสิญจน์ทำเป็นสาแหรก 4 สาย โดยใส่กระทงดอกไม้ และใส่ห่อลุ้งอังคาร 1 สาแหรก ค่อยๆ หย่อนลงไปบนผิวน้ำ อย่าโยนลงน้ำ ซึ่งพอลุ้งอังคารลงไปจุ่มในน้ำให้โรยกลีบกุหลาบ หรือดอกไม้ทั้งหมดที่เตรียมมา สำหรับพิธีที่ทำบนเรือให้แล่นเรือวนซ้ายทั้งหมด 3 รอบ เป็นอันเสร็จพิธี

คำนวณค่าใช้จ่าย พิธีลอยอังคาร

ค่าใช้จ่ายประมาณ 300 – 5,000 บาทขึ้นอยู่กับความครบเครื่อง และปริมาณผู้คนที่มาร่วมพิธี

ยกตัวอย่าง

พิธีลอยอังคาร แบบเช่าเรือ มีผู้ร่วมงานประมาณ 15-20 ท่าน

• ค่าลุ้งอังคาร ~600 บาท
• ค่าอุปกรณ์อื่น ๆ ~800 บาท
• ค่าเช่าเรือ ~2,500 บาท
• รวมค่าใช้จ่าย ~3900 บาท

แต่แน่นอนว่าหากไม่ต้องการเรือ ก็จะสามารถตัดค่าเช่าเรือ หรือค่าอุปกรณ์ได้เยอะมาก ๆ ฉะนั้นสำหรับใครที่ต้องการให้การลอยอังคารเรียบง่าย ติดดินที่สุด สามารถลดจนค่าใช้จ่ายให้ไม่ถึง 1 พันบาทได้เลย 

ข้อควรระวัง พิธีลอยอังคาร

เรื่องสิ่งแวดล้อม

ลอยอังคารบางครั้งหากไม่ระวัง ไม่ใส่ใจอาจสร้างมลภาวะ และปัญหาให้กับสภาพแวดล้อมเป็นวงกว้างได้เลย ฉะนั้นจึงเป็นเรื่องที่ควรจะใส่ใจ เช่น ห้ามทำพิธีบริเวณต้นน้ำ หรือในพื้นที่ป่าสงวน ไม่ควรทิ้งขยะ หรือของที่ไม่ย่อยสลายลงไปในแม่น้ำ หรือทะเลระหว่างที่จัดพิธี ซึ่งมีตัวอย่างให้เห็นอย่างแม่น้ำมูล ที่ระบบนิเวศเสียหายไปเลย จนต้องมีการออกมารณรงค์ห้ามลอยในแม่น้ำมูล จ. เลย ทีเดียว

จัดงานยืดเยื้อ

พิธีลอยอังคาร เป็นพิธีแห่งการปล่อยวาง ฉะนั้นอาจไม่ได้เป็นสิ่งที่ดีเท่าไหร่ หากพิธีมีดารจัดยืดเยื้อ ยืดยาว หรือเป็นการจัดข้ามวัน อาจเป็นการสร้างบ่วงเพิ่มเติม แทนที่จะสามารถส่งผู้ล่วงลับอย่างสบายใจ

ไม่ควรทิ้งของมีค่าไปในน้ำ

หลายคนเชื่อว่าการทิ้งของมีค่าจะทำให้ผู้เสียชีวิตมีกินมีใช้ตลอดชาติ ซึ่งแท้จริงแล้วขัดต่อหลักของศาสนาพุทธที่กล่าวว่าตายไปก็ไม่สามารถนำอะไรติดตัวไปชาติหน้าได้ นอกจากบุญกรรม ยิ่งกว่านั้นของมีค่าที่คุณอยากให้คนที่รักได้รับ จะกลายเป็นสิ่งที่ทำให้สภาพแวดล้อมเสียหายไปอีก

วันห้ามลอยอังคาร

ตามหลักแล้วไม่ได้มีวันที่เหมาะสมแน่ชัดสำหรับวันลอยอังคาร บางบ้านก็ทำพิธีหลังจากวันเผาเลย หรือบางบ้านก็เก็บไว้ให้ครบตามกำหนด ทั้งหมดทั้งสิ้นนี้ก็ต้องขึ้นอยู่กับว่าเราพร้อมที่จะลอยเมื่อไหร่ ในทางกลับกัน หากต้องการลอยในวันมงคล แต่ยังไม่พร้อมที่จะปล่อยวาง ยังเสียใจมาก ๆ อยู่ ก็ไม่ควรไป

สุดท้าย การลอยอังคาร เป็นดั่งการปิดท้ายให้กับชีวิต ย้ำเตือนว่าไม่มีอะไรแน่นอน วันหนึ่งเรามีครบทุกอย่าง อีกวันก็เหลือเพียงขี้เถ้า แรบบิท แคร์ อยากเพิ่มความมุ่นคงให้กับทุกชีวิต ด้วยประกันชีวิต จากสถาบันการเงิน หรือบริษัทประกันชั้นนำ สนใจ คลิก